Ommen – Het bestuur van de Stichting Ommen 75 jaar Vrijheid heeft gisteravond het conceptprogramma van de evenementen die het in 2020 organiseert gepresenteerd. In dat jaar herdenkt en viert Nederland dat de Tweede Wereldoorlog 75 jaar geleden ten einde kwam. Om de herdenkingen en de festiviteiten in dit jaar te organiseren werd er in Ommen een stichting opgericht. Deze is de afgelopen maanden aan de slag geweest met het maken van de eerste plannen, het vinden van financiële middelen, en het betrekken van vrijwilligers en organisaties.

De diverse commissies zijn al flink opgeschoten met de voorbereidingen, en inmiddels zijn de plannen in een vergevorderd stadium. Het is nu tijd om concrete afspraken te gaan maken, en de vrijwilligers werden gisteravond onder grote belangstelling geïnformeerd in het gemeentehuis. De reacties van de circa 60 aanwezigen was louter positief. Tijdens de bijeenkomst werd ingegaan op wat, waar en wanneer zal worden georganiseerd, en wie de uitvoerenden zijn.

De programma’s zijn nog wel echt ‘voorlopig’ rond. “Dat betekent ook dat we natuurlijk de gelden moeten hebben. Zodra wij alle gelden hebben kunnen we alles uitvoeren. Zolang we die nog niet hebben zullen we misschien nog moeten streven”, verteld covoorzitster Roos ter Beek. In Ommen en de verschillende kernen zijn 7 dagen waarop herdacht en gevierd zal worden. Verder volgt de Ommer stichting de landelijke kalender wat betreft de vieringen en herdenkingen.

Holocaust Memorial Day

De Holocaust Memorial Day op maandag 27 januari is de eerste activiteit in het bevrijdingsjaar. Daarbij worden niet alleen de Joodse slachtoffers herdacht. “Wij herdenken dan alle slachtoffers van de Holocaust. Dat zijn ook Sinti, Roma, verstandelijk gehandicapten, en nog veel meer groepen”, verteld Hans van Bruggen. De bedoeling is om overdag voor een belangrijk deel schoolkinderen te betrekken. Het idee is om bij Stölpersteine, die voor huizen liggen waar mensen hebben gewoond die zijn vermoord, studenten van het Vechtdal College neer te zetten. “Samen met een foto op een stand. En dan kunnen zij bijvoorbeeld vertellen over bijvoorbeeld het gezin Levie. Dit zodat deze gezinnen een gezicht krijgen”, verteld Piet Horinga, die zich met het educatieve programma bezighoudt. Over de definitieve invulling hiervan wordt nog verder overlegd. “De kinderen van de basisscholen kunnen dan een rondgang maken langs die Stölpersteine, en het verhaal erbij aan horen.” Die avond zal er een herdenkingsbijeenkomst in de Gereformeerde Kerk aan de Bouwstraat zijn, met sprekers en muzikale invulling van onder andere het Kamerkoor Salland.

11 april

Op 11 april 2020 wordt natuurlijk de bevrijding van de Duitse bezetter gevierd. Na vijf jaar geoccupeerd te zijn rollen op de vroege ochtend van woensdag 11 april 1945 de geallieerden vanaf het zuiden Ommen in. 75 jaar later, op de ochtend van zaterdag 11 april 2020, zullen om 6 uur alle kerkklokken worden geluid. Daarmee wordt de bevolking van Ommen uitgenodigd om zich te verzamelen op het Kerkplein. Ondertussen start er vanuit het zuiden een optocht met militaire voertuigen uit die tijd. “Daarop willen we dan de mensen die in die periode 75 jaar zijn geworden, en dan gekleed in historische kleding”, verteld Harry Woertink. Zij dragen dan een vredesvuur in de vorm van vuurfakkel mee. “Op de brug worden zij dan onthaald door kinderen, waarna we verder gaan naar het Kerkplein.” Op het Kerkplein wordt met de fakkel dan een vredesvuur op een schaal aangestoken, als een teken van de bevrijding.

Rondom dat vredesvuur start dan een gezamenlijk ontbijt. “Een bakker, slager, en een andere horecaondernemer hebben al toegezegd dit ontbijt te verzorgen.” Daar zullen ook toepasselijke toespraken worden gehouden. Als het kan is het plan om daarna de projectoren in de Hervormde Kerk te gebruiken om historische en unieke beelden over de bevrijding van Ommen te tonen. ’s Middags starten dan de wandel- en fietstochten die zijn uitgezet langs plekken die een speciale betekenis in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Ommen hebben. In het centrum van Ommen is een speciale wandelroute uitgezet langs de Joodse begraafplaats, en de huizen met de Stölpersteine waar vermoorde Joodse families woonden.

Uiteraard zal die dag in Ommen overal de Nederlandse drie kleur wapperen. Maar Woertink ziet graag dat iedereen die op die dag Ommen binnen komt rijden direct kan zien dat het de dag is dat Ommen werd bevrijd. “Op openbare plantsoenen, zoals rotondes, moet men eigenlijk direct kunnen zien dat wij de vrijheid vieren. Bijvoorbeeld met vlaggen van Canada, maar ook Polen, Engeland en enzovoorts.” RTV Oost doet die dag Ommen aan met de Vrijheidstoer, waarbij het in de voetsporen van de bevrijders door de provincie trekt. ’s Avonds is er een podiumprogramma, met onder meer een vrijheidsconcert van The Bluebettes.

4 en 5 mei

Op 4 mei vindt net zoals elk jaar de dodenherdenking plaats in Ommen. Het 4 en 5 mei comité blijft hier verantwoordelijk voor. “Dit jaar is het de vijfjarige herdenking, dan is er altijd iets meer als anders. En nu een bijzonder lustrumjaar”, voegde Hans van Bruggen nog wel toe. In de avond zal er in de gemeente Ommen en in alle kernen en buurschappen worden stilgestaan. Om 18:00 gebeurt dit bij het monument van Kamp Erika. Later die avond is de herdenking bij het gemeentehuis.

De dag erop wordt de vrijheid gevierd. Er zijn die dag tal van activiteiten in Ommen. Deels zijn deze gericht op de wat jongere jeugd. “Het is natuurlijk een dag waarop veel jongelui naar de grote festivals zoals in Zwolle gaan”, legt Alice Van Den Nieuwboer uit. Zoals elk jaar zullen de Vechtdalkoetsiers hun tocht houden. Dit jaar doen ze dat samen met de vereniging van overlevenden van Kamp Erika. Ter afsluiting hiervan is er ’s middags een defilé op het Kerkplein. Verder is er onder meer een obstakelrun voor kinderen, zijn er dansvoorstellingen, koren, en wordt er een vredesboom geplant.

In samenwerking met de atletiekclub wordt dan het vrijheidsvuur van Zwolle naar Ommen gehaald. Zij organiseren dit deels met lopers en fietsers, en brengen het vuur dan naar Ommen. Daar zullen kinderen van de sportverenigingen met de meegebrachte vlam dan het vrijheidsvuur in Ommen ontsteken. De avond wordt afgesloten met muziek in een tent aan de Voormars. “De tent van oranjepop wordt daarvoor gebruikt. Zij zijn bereid deze een week langer te laten staan”, aldus Van Den Nieuwboer.

Veteranen dag

Op zaterdag 4 juli, de eerste zaterdag van de schoolvakantie, is het de Veteranendag. De mens- en materieeldroppings zoals die tijdens de Tweede Wereldoorlog plaatsvonden in Stegeren zal dan worden nagebootst. Dit is het enige veld in Nederland dat nooit is verraden aan de bezetter, en zorgde er voor dat tientallen tonnen en materiaal bij het verzet kwamen. De uitvoering van deze dag ligt in de handen van het Plaatselijk Belang Stegeren/Junne, de gastheer is burgemeester Hans Vroomen. Tal van (internationale) prominente gasten zijn uitgenodigd. “We hebben militaire attachés uitgenodigd. Evenals Minister van Defensie Ank Bijleveld, en de ambassadeur van Canada”, licht Welink toe. Ook de zo’n 80 veteranen in Ommen worden uitgenodigd, en met het VOC in Hardenberg wordt nog overlegd om dit mogelijk Vechtdal breed te trekken.

Op het droppingsterrein, vlakbij het monument aldaar, zullen die dag allerlei oude communicatiemiddelen worden opgesteld. Deze worden dan ook gebruikt bij het naspelen van het verzetswerk van de Speciale Eenheden. De Koninklijke Landmacht heeft toegezegd aanwezig te zijn met oud en modern materiaal, waarmee ook demonstraties worden gegeven. Een speciale plek zal worden ingericht voor de Britse en Amerikaanse landingstroepen, onder meer door gebruik van uniformen.

’s Middags wordt de dropping daadwerkelijk nagespeeld. 9 mensen zullen dan een parachute sprong maken, net zoals toen de eerste 9 verzetsmensen werden gedropt om verbinding te maken tussen het verzet en Londen. Onder de schoolkinderen worden twee tandemsprongen ‘verloot’ met een nog in te vullen wedstrijd. Achteraf zullen de aanwezige voertuigen van Keep Them Rolling in colonne naar Ommen vertrekken. In de avond zal in het centrum het ‘Anjerconcert’ door de Kapel van Bereden Wapenen worden opgevoerd. Voorafgaand en afsluitend zal een lokale DJ-muziek draaien met het thema Vrijheid.

Einde WO2

15 augustus 1945 is de officiële internationale datum dat de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam. Het is de dag dat Nederlands-Indië werd bevrijd van de bezetters, en het hele Nederlandse koninkrijk dus vrij werd. Dit jaar is deze datum ook de laatste zaterdag van de schoolvakantie. Ommen zal die dag een Nederlands-Indisch cultuurthema hebben. De dag wordt ’s morgens gestart met een krijgsdans en muziek, en met een opening door burgemeester Vroomen. Er zijn dan ook sprekers over Kamp Laarbrug en Nederlands-Indië, met onder meer eerste en tweede generatie kampbewoners.

Rond het middaguur start een ‘Pasar Malam’ in centrum van Ommen met tentjes en kraampjes rondom de kerk. Er zijn dan keukentafelgesprekken en verhalenvertellers in de horecagelegenheden en kerken in het centrum van Ommen. “We hebben dan lezingen van een historicus, en sprekers over onder andere interneringskampen, en over de bom op Nagasaki”, aldus Ter Beek. In het centrum is dan ook muziek, dansgroepen, theater en exposities. Bij het einde van de Pasar Malam start de muziekavond in centrum van Ommen. “We willen in de muziekkoepel een aftrap met een leuke Molukse band, en dan ’s avonds op het grote podium het thema: vrede wereldwijd.”

24 oktober

Educatie is een belangrijke rode draad in het hele jaar. In samenwerking met het onderwijs worden er activiteiten opgestart. Binnen het voortgezet onderwijs zijn het Vechtdal College en de Internationale School Eerde de kartrekkers. Zij bespreken tijdens de lessen de plaatselijke geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, en de verworven rijkdom van de vrijheid. Hierbij is andere aandacht voor de democratie, rechtstaat, discriminatie, vrijheid en de wereldproblematiek. “Kinderen, weet dat je dankbaar moet zijn dat je vrij bent. Dat je kritiek mag hebben op alles en nog wat, en dat je dat mag omdat je vrij bent. Dat is vrijheid van meningsuiting, maar betekend dat dan ook dat je iemand mag kwetsen? Dat pakken we daar dan allemaal in mee”, aldus Horinga. In de Wolfskuil zal een onderduikershol worden nagebouwd. “We willen naar dat onderduikershol toe gaan met die scholieren. Zodat ze een indruk krijgen over hoe men toen leefde. Er is hier verzet geweest. Mensen die bij Stegeren hun leven hebben gewaagd voor jouw vrijheid.”

Het einde van dit educatief programma is op 24 oktober. Op die datum is het dan 75 jaar geleden dat de Verenigde Naties werd opgericht in San Francisco. Bij de internationale school zal een Lagerhuisdebat plaatsvinden. In deze nagebootste vergadering van de Verenigde Naties wordt er dan gediscussieerd over actuele onderwerpen. “Daar moet gediscussieerd worden over de problemen die in de verschillende landen in de wereld spelen”, verteld Horinga. “Voor de scholieren is het dan de bedoeling om zich in te leven in zo’n land, en de problematiek die vanuit zo’n land naar voren komt.” Horinga benadrukt wel dat dit echt iets is voor oudere leerlingen, de hele discussie gaat dan ook in het Engels. Voor de lagere scholen zal op die dag een landenmarkt worden georganiseerd. Elke school ‘adopteert’ dan een land, en zal de producten uit deze landen daar presenteren.

Punt van aandacht is nog wel dat deze dag in de herfstvakantie valt. “Daar zitten we nog wel mee. We willen dit plan wel door zetten, dus zijn nu aan het kijken of die dag eventueel een week eerder gaan doen.” Op de avond van 24 oktober is er een concert in de Carrousel met Soli Deo Gloria. “We zoeken eigenlijk nog iemand die dat samen met hen gaat invullen”, voegt Horinga toe. Deze muziekavond is dan ook het einde van alle festiviteiten van 75 Jaar Vrijheid in Ommen.

Financiën

“We hebben een indrukwekkend programma, en daar hoort ook een indrukwekkend budget bij”, aldus Welink. Hij is covoorzitter samen met Roos ter Beek. “We zijn bezig met het projectenplan, de begroting, en het dekkingsplan hebben we geschreven voor zover dit kon. We hebben zo onze wensen. De fondsen zijn aangeschreven, zoals de gemeente die ons een heel stuk financiert, maar ook de provincie en het V-fonds. We zijn ook bezig met het Prins Bernhard Cultuurfonds. Zo zijn we bezig om allerlei fondsen te werven. We hebben nog wel wat te doen, ik hoop dat we ongeveer op de helft zitten”, ligt zij toe. Door de organisatie is een ‘menukaart’ opgezet. “Op die menukaart staan dingen die wij eigenlijk niet regelen met gratis toegang. Dat kan bijvoorbeeld een theatervoorstelling zijn die echt in het kader van 75 jaar vrijheid is, maar die toch echt betaald moet worden en waar wij de fondsen niet voor hebben”, zegt Ter Beek. De organisatie wil dat alles gratis toegankelijk is voor iedereen. “Alles wat door ons wordt georganiseerd zal gratis toegankelijk zijn”, ligt Welink toe.

Website

Een eerste demoversie van de app werd ook getoond. Daarin is informatie bij punten te vinden, evenals routes langs deze belangrijke punten in de Ommer geschiedenis. Deze zal gratis te downloaden zijn, en blijft ook na 2020 bestaan. Meer informatie en het programma, dat informatief nog verder wordt aangevuld, is te vinden op de website van de stichting: www.ommen75jaarvrijheid.nl. Deze werd met een flinke korting gebouwd door Standout Reclame uit Ommen. Na dat het jubileum jaar is afgelopen zal deze website worden overgedragen aan Oud Ommen. Ook is er een Facebook- en Instagram pagina. Het is de bedoeling dat schoolkinderen tijdens herdenkingen en vieringen toegang krijgen tot het Instagram account, en daar dan op hun wijze de herdenkingen kunnen delen.