Lemele – Al bijna een jaar doet Lemele het zonder haar supermarkt. Met de sluiting vorig jaar september verloor het niet alleen een plek om boodschappen te doen, maar ook de geldautomaat, het servicepunt van de stomerij en een postagentschap. Al sinds 1893 hield de familie Klein Horsman een kruidenier, grootgrutter of supermarkt in Lemele. Maar na meer dan 120 jaar hield Wim Klein Horsman de deuren vorig jaar voorgoed dicht. De kleine supermarkt kon in prijs niet concurreren met de winkels van grote supermarktconcerns. De meeste inwoners van Lemele en omstreken haalden hun boodschappen dan ook al lang niet meer in Lemele zelf, maar in Lemelerveld of Ommen. Voor alleen de vergeten boodschap kon de super, die de laatste jaren onder het paraplumerk LekkerMakkelijk.nl werkte, niet langer openblijven.

Verrassing

Hoewel het in Lemele al wel langer in de lucht hing dat Klein Horsman voornemens was de winkel eventueel te verkopen, kwam de sluiting toen toch als een behoorlijke verrassing. En voor de inwoners die de supermarkt nog wel gebruiken was het een bittere pil. Met name voor de oudere inwoners die er toch nog zelf hun eigen wekelijkse boodschappen kwamen halen werd het een gemis. Evenals voor de vele vakantiegangers op de Lemeler campings, of de toeristen die wandelend of fietsend het dorp passeren. Voor René van der Linde, geboren en getogen Lemelenaar, is het gebrek een doorn in het oog. Hij besloot de handschoenen op te pakken, en te gaan proberen om deze belangrijke voorziening, niet alleen een supermarkt maar ook een sociaal hart, weer terug te brengen.

Imminkhoeve

Hij sloot zich aan bij de actie ‘Project 20’ van de PvdA, om hulp te krijgen bij het verwezenlijken van dit sociale project. Vanuit zijn rol als plaatsvervangend commissielid van die partij in Ommen is hij medeverantwoordelijk voor de portefeuilles sociaal domein en kleine kernen. Vooral vanuit die laatste portefeuille werd het verlies van de lokale winkel een speerpunt waarvoor hij zijn nek uit wil steken. “Ik had alleen een goed idee voor de opzet maar ik heb geen geld en ik had geen ruimte om de dorpswinkel op te zetten. Het Plaatselijk Belang verwees mij door naar de Imminkhoeve, het prachtig gelegen Zorg- en Leefstijlhotel aan de Lemelerweg. In goed overleg met directeur Esther van der Kooij bleek hier een uiterst geschikte ruimte beschikbaar te zijn om het plan te kunnen realiseren”, deelt Van der Linde. In december vorig jaar werd vlak naast die ruimte weer een postagentschap van PostNL geopend.

Coöperatie

Na een grondig onderzoek naar gelijkaardige projecten, bezocht Van der Linde onder andere de dorpswinkels in Sauwerd en Eext om ideeën op te doen over hun opzet en verdienmodel. Beiden zijn met Lemele vergelijkbare dorpen. “In beide dorpen is de winkel opgezet met een coöperatie als organisatievorm, waarbij de inwoners lid konden worden en medezeggenschap kregen in de formule en de opzet van de dorpswinkel. Beide winkels functioneren daar goed omdat de inwoners zich verbonden voelen met de coöperatie: De dorpswinkel ván en vóór het hele dorp!”, vervolgt Van der Linde.

20 euro

Van der Linde geeft wel aan dat de eerste opzet van zo’n dorpswinkel een behoorlijke investering zal vergen. En dat het voor de subsidies vanuit de gemeente en de provincie van groot belang is dat er een verdienmodel ten grondslag ligt, zodat deze niet in een bodemloze put verdwijnen. De Lemelenaar bedacht hiervoor een vrij simpele opzet, waarbij hij met een enquête de circa 450 huishoudens vraagt om wekelijks voor in ieder geval 20 euro -vergeten- boodschappen te doen in de dorpswinkel. Dat is dan geen mondelinge toezegging of belofte, maar een verbintenis voor een jaar. Zodat de winkel in ieder geval een jaar gegarandeerd is van een fatsoenlijke omzet, en een goede start kan maken.

Weerstand

In de circa 120 enquêtes die Van der Linde tot nu toe heeft opgehaald blijkt hier de grootste weerstand in te zitten. Het is uiteraard niet gebruikelijk om de boodschappen al vooraf te betalen. Maar dit is volgens hem voor het eerste jaar echter wel een noodzaak, en het kan mogelijk weer worden losgelaten bij een goed jaarresultaat. Hij benadrukt dat hij de enquête zorgvuldig heeft uitgezet, en ook zelf weer bij de mensen op komt halen om het verhaal achter de antwoorden aan te kunnen horen.

“We hebben in Lemele een voortreffelijk draaiende basisschool omdat er veel nieuw wordt gebouwd, en er voldoende aanwas is. Ook de meeste sportverenigingen en clubs draaien als een tierelier en hebben goede voorzieningen. Maar de belangrijkste voorziening, het kunnen kopen van onze eerste levensbehoeften, ontbreekt! Dat kan toch niet waar zijn!”, verteld Van der Linde om het belang van een dorpswinkel voor de aantrekkingskracht een leefbaarheid van het dorp nog maar eens te benadrukken.

Kans

Van der Linde geeft aan dat hij met die eerste enquêtes een aardig beeld heeft kunnen krijgen van wat de tendens tot nu toe is. “Ik heb prachtige gesprekken aan de deur en keukentafels gevoerd. Ruim de helft vindt het tot nu toe een goed plan en doet mee, soms voor meer dan twintig euro. De minderheid heeft toch wel wat moeite met de twintig euro vaste besteding per week en twijfelt, maar geeft wel aan te zullen komen als de dorpswinkel er eenmaal is.”

Het zal er dus om gaan spannen of de meerderheid zich er echt aan wil verbinden. “Ik ben er echter van overtuigd dat we er dichtbij komen, en dat het doodzonde zou zijn om deze kans om bij de Imminkhoeve een nieuwe dorpswinkel te creëren te verkwanselen. Ik doe dan ook een dringend beroep op de mensen die ik nog ga bezoeken om de enquêtes op te halen om een serieuze afweging te maken, en mee te doen”, roept Van der Linde op.

Win-win

De dorpswinkel kan volgens Van der Linde een fantastische win-win situatie opleveren in samenwerking met de Imminkhoeve, die nu ook in zwaar weer zit vanwege de coronacrisis. “Mooier kan ik het niet maken!”, zegt hij. Volgens Van der Linde is het in deze tijd van een volgens hem doorgeschoten markteconomie een prachtig voorbeeld van de terugkeer naar kleinschaligheid; met een standaard winkel assortiment, en de toevoeging van veel verse producten en biologische streekproducten. “De wal moet mijns inziens nu het schip keren zodat we weer meer oog krijgen voor kleinschaligheid, minder uitputting van onze grondstoffen en een gezondere leefstijl met gezonde voeding. De nieuwe dorpswinkel kan hiervan op microniveau een mooi voorbeeld worden”, zegt Van der Linde.

De enkele criticasters die Van der Linde tegenkomt, en niets zien in dit concept, zal hij het tegendeel moeten bewijzen. “Het zou toch geweldig zijn dat er een dorpswinkel zou komen schuin tegenover het pand waar mijn grootouders vroeger ook een dorpswinkel (KROON) runden?” Maar volgens hem is Lemele nu aan zet. “Ik hoop dat ik over enkele weken kan melden dat de dorpswinkel ván en vóór Lemele een feit kan worden. Zo niet, dan zal Lemele waarschijnlijk nooit meer een dorpswinkel krijgen, en moeten we het doen met de herinneringen.” Maar Van der Linde is positief ingesteld, en gaat ervan uit dat zijn dorpsgenoten de meerwaarde van een dorpswinkel in zullen zien, en in ieder geval het eerste jaar wekelijks voor 20 euro boodschappen willen doen.