Wijkagent Jan Voortman bergt zijn uniform na 40 jaar voorgoed op, ‘voor mijn gevoel kon ik nog eventjes mee’

Ommen – Hij is wellicht de bekendste agent van Ommen. Maar na vandaag zit het er dan echt op voor wijkagent Jan Voortman. Voor velen is hij het symbool van de politie. Het gezicht dat hulp kwam bieden, en ook degene die slecht nieuws bracht. Na ruim veertig dienstjaren bij de politie in Ommen heeft hij vandaag zijn laatste dienst gedraaid, en is het tijd voor een welverdiend pensioen. Dat hij gemist zal worden staat vast.

Ondanks de decennia in dienst bij de meerdere malen gereorganiseerde politie, was dat niet zijn eerste werkgever. Na de Christelijke Nationale Schildersschool in Zwolle te hebben afgerond als middelbare school werkte hij eerst nog enkele jaren bij verschillende schildersbedrijven. In de tussentijd was hij tijdens zijn militaire diensttijd ook nog 16 maanden hospik bij de infanterie.

‘Geen dag hetzelfde’

De indrukwekkende loopbaan bij de politie begon op zijn vierentwintigste. “Het avontuurlijke trok me. Bij de politie is geen dag hetzelfde”, verklaard Voortman. In 1979 ging hij naar de Opleidingsschool van het Korps Rijkspolitie in het Friese Harlingen. Na de opleiding aldaar kwam hij in januari 1980 bij de mentorgroep in Goor. “Daar kregen we onze eerste praktijkervaring onder leiding van mentoren. Na de mentorgroep ben ik geplaatst in Ommen. Hier heb ik het dus 40 jaar volgehouden”, verteld Voortman. In april van 1980 kwam Voortman naar het bureau van de Rijkspolitie aan de Hammerweg. Toen was het nog verplicht dat de agent woonde in de plaats waar werd gewerkt, en hij verhuisde samen met zijn vrouw Marjon van geboorteplaats Rijssen naar Ommen.

Het politie(voetbal)team van Ommen begin jaren tachtig. Foto: archief CCO.

Vuurdoop

Hij begon in de uniformdienst, en kreeg ondertussen ook het taakaccent milieu erbij. “In die tijd was er op milieugebied veel te doen. Ik ging in die tijd ook mee met milieu vluchten met onder ander de helikopter of Cesna. Vanuit de lucht konden we heel wat misstanden vaststellen en oppakken.” Ondanks die bijzondere taken kwam de vuurdoop niet in Ommen. Net zoals voor meer agenten in Ommen uit die tijd gebeurde dat in Amsterdam, bij de kroning van koningin Beatrix. Voortman werd ingezet bij de beruchte ‘kroningsrellen’ van 30 april 1980.

Een jonge Voortman aan het begin van zijn politie loopbaan. Foto: familie Voortman.

Die rellen behoren tot de grootste ordeverstoringen tijdens vredestijd in de Nederlandse geschiedenis. Onder de leus ‘Geen woning, geen kroning!’ gingen krakers, autonomen en andere al dan niet radicale jongeren de straat op. Allen met verschillende doelen, met op het einde van de dag grote krakersrellen. “Wat een puinhoop. We gingen even buurten bij openbare werken. Het ene na het andere verwoeste voertuig kwam binnen. Het leek wel een oorlogsgebied.”

Voortman circa 1984 bij een verkeerscontrole op de parkeerplaats van de ‘Hongerige Wolf’. Links van hem Popko Schuitema, rechts Sir Schokkenbroek. Foto: archief CCO.

1987

Na dat geschiedenis schrijvende ‘verzetje’ kwam Voortman gewoon weer terug naar het relatief rustige Ommen, en ging zijn politie carrière van start. Jaren werd er gewerkt vanuit het Rijkspolitie bureau aan de Hammerweg. Maar in 1987 werd dat ingeruild voor een nieuw gebouwd, moderner en aanzienlijk groter bureau aan de Chevalleraustraat. Een behoorlijke verandering ten opzichte van het bureau aan de Hammerweg, dat in 1926 in gebruik werd genomen. Na zo’n tien jaar bij de politie ging Voortman zich naast de uniformdienst bezighouden met opsporing/recherche werk, in combinatie met de jeugd. In 1993 werd de Rijkspolitie en de Gemeentepolitie samengevoegd tot de Regiopolitie.

Groepsfoto bij het bureau aan de Hammerweg ter gelegenheid van het afscheid van adj. D Van Dorp circa 1985. Foto: archief CCO.

Die eerdergenoemde taken deed Voortman tot 2003. “Vanaf die tijd ben ik wijkagent geworden voor de gehele gemeente Ommen”, licht Voortman toe. In datzelfde jaar werd het bureau aan de Chevalleraustraat verkocht, en inmiddels zat het hele team Dalfsen/Ommen in het bureau te Dalfsen. In Ommen werd het voormalige Univé gebouw aan de Prinses Julianastraat gehuurd om dienst te doen als wijkbureau. “Vandaar uit heb ik ook enkele jaren dienstgedaan. Als wijkagent kon ik samen met Henk van der Heide werken vanuit het Univé gebouw.” Die functie van wijkagent vervulde Voortman tot de dag van vandaag. Zeventien jaar, en voor bijna de helft van zijn loopbaan.

DOEK

Heel wat verhuizingen dus voor Voortman. Hij heeft op één na in alle Ommer politiebureaus dienstgedaan. Alleen het voormalige bureau aan de Voorbrug was geen kwartier, maar dat is ook niet zo gek, deze werd in 1926 opgegeven voor de Hammerweg. In 2013 werd de politie opnieuw gereorganiseerd, en werd het politiebestel geheel omgegooid. De 25 regiokorpsen en de KLPD gingen op in één nationaal politiekorps. In datzelfde jaar verhuisde Voortman voor de laatste maal, en kwam het politieteam weer terug naar Ommen. Opnieuw in een specifiek gebouwd complex. Nu een stukje verderop en aan de Schurinkstraat. Dat gebouw genaamd Drie Onder Eén Kap (DOEK) deelt de politie met de brandweer en de buitendienst van de gemeente.

De groep Rijkspolitie Ommen bij de opening van het nieuwe bureau in 1987. Foto: archief SOPIJ. Inzet: dienstfoto uit blad ‘Korps Rijkspolitie Ommen’ dat in 1987 werd gedrukt om de opening van het nieuwe bureau te vieren.

Verandering

Behalve de bureaus en de monarch veranderde er in die veertig jaar natuurlijk nog flink veel meer. Toen Voortman begon waren er nog geen schermen te vinden in een politiebureau, en werden de rapporten gemaakt op een typemachine. “…de grootste verandering is toch wel de opkomst van de computer. Dat heeft voor ons werk heel wat veranderd”, zegt Voortman. De meer sierlijke uniforms veranderen door de jaren, en hebben inmiddels plaatsgemaakt voor een meer functioneel uniform. Er komen vele nieuwe auto’s, en het Walther pistool wordt vervangen door een nieuwer exemplaar. Maar ook al dat nieuws zit Voortman als gegoten. Hij werd nooit afgeschrikt door die veranderingen en moderniseringen.

Wijkagent Jan Voortman verteld over babbeltrucs tijdens een informatieavond van Ommen Alert.

Toen de social media zijn introductie maakte was hij in 2011 de eerste agent in Ommen die zich op social media liet zien. “Vroeger was alleen de krant het medium maar daar is de radio/TV en vooral social media aan toegevoegd. In deze tijd probeer je alle lagen van de bevolking bereiken. Dus ook via Twitter”, motiveert Voortman. Vandaag is hij nog steeds de enigste Ommer agent die Twitter als individu heeft gebruikt, en met de ruim drieduizend volgers van het account wordt een breed publiek bereikt. Via de korte tekstberichten bracht Voortman bijvoorbeeld inbraken of vermissingen onder de aandacht. Maar ook liet hij zien wat er zoal werd meemaakt tijdens een dienst. Dat Twitter-account wordt na vandaag overgedragen aan zijn opvolgers, wijkagenten Thijs Abbink en Jeanine Meulenkamp.

Een groepsfoto tijdens de kersttijd in 1987. Foto: archief SOPIJ

Ervaring

De recent 66 jaar geworden Voortman bleef al die jaren op één honk, en heeft dan ook lokale ervaring in overvloed. In zijn werk als (wijk)agent heeft hij daar natuurlijk profijt van. Hij kent de gemeenschap op zijn duimpje, evenals de inwoners, familiebanden, en de geschiedenis van de mensen. “Ik kan daardoor goed inschatten hoe situaties zullen lopen. Je kunt het ook onderbuikgevoel of intuïtie noemen.” Voortman kan meer vertrouwen op die ervaring dan een agent die daar minder van heeft. Tijdens de decennialange loopbaan als agent komt Voortman natuurlijk niet alleen in actie om hulp te bieden. Maar ook om op te treden en te handhaven. Dat betekent dus ook bekeuringen schrijven in eigen stad, en plaatsgenoten aanhouden.

In 2018 organiseerde de politie een gezellige middag voor ouderen.

Menig Ommenaar is in zijn of haar jongere jaren door Voortman thuisgebracht bij de ouders. Of meegenomen naar het bureau om duidelijk te maken dat het gepleegde echt niet door de beugel kon. Waar ouders de behandeling en ‘opvoeding’ vroeger waarderen, is dat tegenwoordig wel anders geworden. “Ouders zijn het er vaak volstrekt niet mee eens hoe hun kind behandeld wordt en laten dat ook weten.” Dat maakt hem natuurlijk niet alleen maar geliefd, maar over het algemeen heeft eenieder respect. En met zijn bak aan ervaring en kennis kan Voortman er vaker dan niet voor zorgen dat het allemaal niet zo ver komt. Hij kent de jeugd, en de jeugd kent hem.

In zoveel jaren op straat is het nogal wiedes dat er bij het uitoefenen van zijn functie zich spannende momenten hebben voorgedaan. De geweldsmiddelen die hem als agent zijn toegekend heeft Voortman meer dan eens moeten gebruiken. En het hoogste middel, het vuurwapen aan zijn zij, is dan ook meerdere malen uit de holster gekomen.

Waardering

De meeste waardering voor zijn werk voelt Voortman als hij de ergste taak van het werk bij de politie moet doen; op een deur kloppen om te mededelen dat één of meer geliefden niet meer thuis zullen komen. Het antwoord op de vraag wat het mooiste is aan een baan bij de politie is dan ook duidelijk: “De dankbaarheid van nabestaanden die ik in de loop der jaren kort heb kunnen begeleiden.” Gelukkig loopt het niet te vaak op die manier af. “Ook het terugbrengen van vermiste personen en kinderen zijn hele mooie momenten.”

Begin deze maand mocht Voortman samen met zijn zoon Jeff een dienst draaien. Foto: politie Ommen.

‘D’rin gestonken’

De naam Voortman zal voorlopig nog niet verdwijnen uit de politiewereld. Twee van zijn drie zoons, Tom en Jeff, worden eveneens klaar gemaakt voor het vak. Dat de laatste dienst van Voortman eraan zat te komen is natuurlijk al langer bekend, en een paar weken terug mocht hij samen met zoon Jeff een dienst draaien. “Mijn zoon heeft de opleiding nog niet helemaal afgerond, maar het was voor hem en voor mij een hele mooie ervaring. We hebben er beide van genoten”, deelt de brigadier.

Tijdens die dienst werden Voortman senior en junior opgeroepen voor een stel dronkenlappen, dat bij het hertenkampje in Het Laer voor problemen zou zorgen. Van dronkenlui bleek daar geen sprake. Maar wel van een complot van collega’s, samen met echtgenote Marjon en andere zoon Nick. Voortman werd er opgewacht met een spandoek met ludiek opschrift, om stil te staan bij de indrukwekkende carrière.

Foto: politie Ommen.

Burgermeester

In al die jaren heeft Voortman natuurlijk ook vele burgemeesters zien komen en gaan. De huidige burgemeester Hans Vroomen bracht Voortman eerder vandaag een bloemetje om hem te bedanken. Ook sprak de burgemeester hem kort toe. “Met Jan Voortman vertrekt een markante persoonlijkheid binnen de politie Ommen. Hij heeft zich 40 jast ingezet voor onze gemeenschap en ik spreek voor mijzelf en de gemeente als ik zeg dat dit een zeer prettige samenwerking was. We zullen dit gezicht van ons Politieteam missen in onze straten”, aldus de burgervader.

Afscheid

Helaas zit een grote afscheidsreceptie er in deze tijden niet in. Toch lieten de collega’s van Voortman deze laatste dag niet zomaar voorbijgaan. Achter de grote glazen gevel van het politiebureau is met A4’s zorgvuldig een afscheidstekst opgehangen. In de middagpauze werd een lekkere lunch geregeld, en met toepasselijke versieringen werd het bureau van binnen versierd.

Een aantal vragen aan Jan Voortman:

Wat is jou in die 40 dienstjaren het meest bijgebleven?
Natuurlijk hebben we met leuke, grappige zaken te maken maar ook met heel verdrietige zaken. In de loop van jaren heb ik veel ernstige zaken meegemaakt en daar zijn enkele spraakmakende zaken bij en die blijven in mijn geheugen.

Wat is er veranderd in al die tijd?
Door de samenvoeging van Rijks- en Gemeentepolitie krijg je natuurlijk een heel ander organisatie. Daarna waren er nog enkele reorganisaties. Iedere keer kreeg je nieuwe stijl van werken maar wat in mijn ogen bleef was omgang met de burgers. En de grootste verandering is toch wel de opkomst van de computer. Dat heeft voor ons werk heel wat veranderd.

Waarom is Ommen zo’n mooie plek om agent te zijn?
Het is een regionaal gebied met een afwisselend landschap. Door het toerisme staan we goed op de kaart. Als agent kun je hier prima werken.

Wat ga je het meest missen aan het politiewerk?
Cliché is natuurlijk de collega’s, maar ik zal ook wel de mooie kant van het politiewerk missen.

Wat ga je het minst missen aan het politiewerk?
Natuurlijk diepingrijpende zaken.

Wat vind je ervan dat je nu afscheid moet nemen van de politie?
Het is allemaal heel snel gegaan. 40 jaar was zo voorbij. Voor mijn gevoel kon ik nog eventjes mee maar ik realiseer mij dat overal een einde aan komt.

Wat ga je doen nu het werk bij de politie erop zit?
Ik denk dat ik eerst door zal gaan met mijn lijstenmakerij. Het inlijsten van foto’s, posters, borduurwerk, schilderijen et cetera doe ik al jaren hobbymatig. Daarnaast zijn er vast wel zaken die op mijn pad komen die met vrijwilligerswerk te maken hebben. En ik ga nog meer genieten van mijn kinderen en kleinkinderen.

Is er nog iets dat je mee wil geven aan de inwoners van Ommen?
Ik kan mij voorstellen dat er soms burgers zijn die teleurgesteld zijn omdat hun zaak niet naar behoren is opgepakt. Daar kunnen we in sommige gevallen best de hand in eigen boezem steken. Toch lopen ook zaken spaak omdat bij Justitie beslissingen worden genomen om niet te vervolgen. Ook Justitie zit namelijk gebonden aan hele strakke regels, en in de loop van jaren zijn er steeds meer bij gekomen.