Junne – Het Waterschap Vechtstromen is begonnen met de werkzaamheden voor de aanleg van de drooglegvoorziening bij de stuw in de Vecht bij Junne. Het waterschap wilde aanvankelijk op 6 april hier mee beginnen. Maar nadat enkele omwonenden een gerechtelijke procedure startte en op een eerdere uitspraak beroep aanstelde werd door een voorzieningenrechter een voorlopige voorziening opgelegd. Daardoor konden de vergunning plichtige werkzaamheden nog niet starten.
Met de (voorbereidende) werkzaamheden die zonder vergunning mogen worden uitgevoerd werd de afgelopen weken al wel gestart, zoals het inrichten van het bouwterrein. De machines die begin april al waren aangevoerd werden na het opleggen van de voorlopige voorziening weggehaald. De aannemer kon de machines toen niet in Junne inzetten, maar wel elders. Omdat de machines werden weggehaald trokken de omwonenden hun kort geding tegen de bouwwerkzaamheden afgelopen vrijdag in.
Ze gingen ervan uit dat het waterschap in afwachting van een andere al langer lopende procedure de werkzaamheden had gestopt. Maar dat bleek een onjuiste aanname. Het waterschap vernam van de rechter dat de voorlopige voorziening was ingetrokken. “De rechter heeft ons eind vorige week laten weten dat de opgelegde bouwstop is opgeheven, en dat we kunnen starten met de werkzaamheden die nodig zijn voor het onderzoek naar de stuw”, aldus het waterschap. De aannemer heeft gisteren zijn materieel weer aangevoerd. En is direct begonnen met de werkzaamheden, om de opgedane achterstand in te halen.
Inspectie
De stuw in de Vecht bij Junne is al circa een eeuw oud. Door het vele zware verkeer dat over de brug boven op de stuw is gegaan, zijn er scheuren in het metselwerk van de stuw ontstaan. Maar de exacte omvang van die schade is niet bekend. Vanwege die onzekerheid is de brug sinds 2017 volledig afgesloten voor zwaar verkeer. Het Waterschap Vechtstromen, die verantwoordelijk is voor de stuw, kwam er bij vergelijkbare schade aan de stuw De Haandrik bij Gramsbergen na onderzoek achter dat de bouwconstructie nog in relatief goede staat verkeerde.
Een nieuwe stuw hoefde hier niet te worden gebouwd, en het waterschap kon met een veel goedkopere en minder ingrijpende renovatie af. Over de stuw De Haandrik ligt overigens geen verkeersbrug. Toch wil het waterschap wel weten of dit in Junne mogelijk ook het geval is, en daarvoor onderzoek doen naar de daadwerkelijke bouwtechnische staat van de stuw. “Dit is belangrijk omdat het op dit moment onzeker is of met deze 100 jaar oude stuw de waterveiligheid gegarandeerd kan worden”, schrijft het waterschap in een nieuwsbrief. Zo’n onderzoek kan alleen worden uitgevoerd in het laagwaterseizoen (april-oktober). “Om optimaal van het laagwaterseizoen te profiteren, willen we daarom zo snel mogelijk starten met de werkzaamheden.”
Droogzetten
Om een goed beeld te kunnen krijgen van de constructieve toestand van het metselwerk en de houten fundering is het volgens Vechtstromen noodzakelijk om de stuw grotendeels droog te zetten. Het waterschap wil daarvoor een permanente droogzetvoorziening bouwen, die in de toekomst dan ook bij onderhoud of andere werkzaamheden gebruikt zou kunnen worden. Op basis van de resultaten van het onderzoek wil het waterschap later deze zomer beoordelen of de gehavende stuw nog te renoveren is, of wellicht toch vervangen moet worden.
Brug
De gemeenteraad van Ommen heeft ondertussen al het besluit genomen om bovenstrooms van de stuw een nieuwe losstaande brug aan te leggen. Dat leidt tot verdeelde reacties onder boeren, burgers en buitenlui in Junne en omstreken. Een deel van de bewoners in Junne is tegen, en wil dat landbouwverkeer om blijft rijden en houdt de situatie het liefst zoals het nu is. De landbouwsector ziet daarentegen nog liever vandaag dan morgen een nieuwe, en sterkere brug zodat agrariërs niet langer kilometers hoeven om te rijden. Wel met een verbeterd ontheffingen systeem en bijhorende handhaving, zodat sluipverkeer wordt voorkomen.
Bezwaren
De groep omwonenden wil dat eerst wordt gekeken of de brug gerenoveerd kan worden, en dat de gemeente pas daarna een besluit neemt. Ze zijn het dan ook niet eens met het reeds genomen besluit, en verzetten zich inmiddels op zo’n beetje alle mogelijk manieren. De omwonenden zijn op zich helemaal niet tegen het opknappen van de stuw. Sterker nog, het resultaat van de inspectie zou hun standpunt kracht bij kunnen zetten. Maar als het uitstellen van de inspectie de komst van de nieuwe brug vertraagd, dan is dat voor hen de nodige moeite om tegengas te geven waard.
Door bezwaren op basis van stikstofperikelen die werden ingediend op de aanvraag voor een omgevingsvergunning, kon het waterschap niet zoals eerder gepland was al in augustus 2020 aan de slag. Omdat de werkzaamheden in het laagwaterseizoen moeten plaatsvinden werden deze gedwongen uitgesteld tot dit voorjaar. Het waterschap was van plan om 6 april te beginnen met het inrichten van een bouwterrein, en kort daarna met de werkzaamheden. Ook toen werden vooraf opnieuw verscheidende bezwaren ingediend. Deze keer naast de groep bewoners ook door onder andere de Stichting Leefbaar Buitengebied.
Deze bezwaren werden vooraf niet-ontvankelijk of ongegrond geacht, en de bezwaarmakers gingen naar de rechter. Maar ook die besloot afgelopen 2 maart hetzelfde. De bezwaarmakers gingen in beroep. En omdat de werkzaamheden op het punt stonden van beginnen, en er dus enige haast geboden was, werd toen verzocht om een voorlopige voorziening te treffen. De voorzieningenrechter deed op 31 maart uitspraak, en oordeelde dat de (voorbereidende) werkzaamheden toen alsnog toch nog niet van start konden.
Grote gele kwikstaart
De aanwezigheid van de grote gele kwikstaart was daarvoor de reden. Het zangvogeltje heeft een nestje op een pijler van de stuw gebouwd, en door de geplande werkzaamheden zou het beschermde diertje te veel gestoord worden. Het waterschap was wel van plan mitigerende maatregelen te nemen, en de rechter achtte die aanvankelijk voldoende. Maar de voorzieningenrechter sloot zich daar niet bij aan, en oordeelde dat alleen al de inrichting van het bouwterrein ‘dermate ingrijpende werkzaamheden betreft die mogelijk tot onomkeerbare gevolgen voor de door verzoekers genoemde diersoorten kunnen leiden’.
De bezwaarmakers meenden dat een groot deel van het foerageergebied van de beschermde grote gele kwikstaart met de werkzaamheden zou worden aangetast, bovendien is het vogeltje juist gebaat bij stromend water. Ook zijn in het metselwerk van de stuw potentiële verblijfplaatsen van vleermuizen aangetroffen, die dan mogelijk een ander heenkomen moesten zien te vinden. De voorzieningenrechter ging mee met het punt van de bezwaarmakers, en kondigde een voorlopige voorziening af. Maar deze trokken de omwonenden afgelopen week zelf weer in.
Ecologisch werkprotocol
Een aannemer is daarna in opdracht van het waterschap al snel begonnen met het inrichten van het bouwterrein. Vanaf het met hekken omheinde terrein worden damwanden in de oever getrild door een heimachine. In de rivier zelf komen ook damwanden, waartussen onderwaterbeton wordt gestort. Daarop moeten dan nadien staanders en profielen worden bevestigd om de Vecht daadwerkelijk droog te kunnen zetten.
Het waterschap laat weten dat door deskundige ecologen uitgebreid onderzoek is gedaan naar de beschermde diersoorten die zich in het gebied rond de stuw zouden kunnen bevinden. “Dit heeft geleid tot een ecologisch werkprotocol waarin maatregelen zijn opgenomen ter bescherming van onder meer de grote gele kwikstaart, de huismus en de vleermuizen”, schrijft het waterschap.