Onbehagelijke en donkere weg naast Archemerberg krijgt verlichting

Ommen/Lemele – Als de zon onder is voelen fietsers zich onveilig op de Lemelerweg. Met name op het stuk parallelweg naast de Archemerberg. Op dat ongeveer 2,5 kilometer lang stuk weg is geen straatverlichting te vinden, en aanwonenden zijn er niet. Fietsers, voornamelijk schoolgaande jeugd, komen in de herfst/winterperiode vaak door volledige duisternis. Door de tussenliggende bebossing is de parallelweg slecht tot niet te zien vanaf de naastgelegen hoofdrijbaan van de provinciale N347. Zonder zonlicht is het er dus pikkedonker. “Dit roept een gevoel van onveiligheid op, temeer ook dat op dit gedeelte van het traject er geen en/of slechte ontvangst is voor wat betreft de mobiele telefoon”, stelt de Ommer CDA fractie.

Tijdens een vergadering van de raadscommissie vorig jaar oktober stelde de fractie vragen over het ontbreken van enige straatverlichting. De fractie vroeg het college van burgemeester en wethouders onder andere of het bekend was met de situatie, en waarom er geen straatverlichting is. En of het college bereid was om er alsnog straatverlichting te realiseren. Het college zegde toe met verkeersdeskundigen en politie te gaan overleggen, en de raad over de uitkomsten daarvan te informeren. Dat laatste was tot voor kort nog niet gebeurd. De CDA-fractie vroeg daarom begin oktober dit jaar, bijna een jaar later, naar de voortgang. In een reactie biedt het college haar excuses aan voor het uitblijven van een reactie, en gaat het in op de gestelde vragen.

Onveilig gevoel

Het blijft echter niet alleen bij een onveilig gevoel. Om de nut en noodzaak van verlichting te beoordelen werd er overlegd met de politie. Die liet weten dat de sociale veiligheid in 2019 enkele keren in het geding is geweest. Het gaat volgens de politie nog steeds om incidenten. “We weten dat veel mensen een hekel hebben om daar te fietsen en zich onbehagelijk voelen met bos aan weerszijden en beperkte verlichting. En dat ouders het niet fijn vinden als hun kinderen daar fietsen. (…) Het feit dat wij met de gemeente over deze weg hebben gesproken is een stapeling van bovenstaande en enkele meldingen van verdachte situaties. En een verdachte situatie kan van alles zijn”, reageert politiewoordvoerster Jacqueline Rustidge.

Naast die meldingen over verdachte situaties zijn er de afgelopen jaren de nodige incidenten geweest. Zo sprong er in september 2016 een potloodventer voor een groep fietsende meiden. Een jaar later gebeurde er een vervelend voorval met een jonge automobiliste. Bij het passeren van twee jongens met een fiets werd er op het zijraam van haar auto getikt. Omdat ze dacht dat de jongens hulp nodig waren stopte ze. Gelijk werd de autodeur opengetrokken en werd ze in een niet verstaanbare taal toegeschreeuwd. Ze reageerde snel en gaf gas terwijl één van de jongens half in het portier hing. De bestuurster kon ontkomen, maar de autodeur raakte zwaar beschadigd.

15 februari

Op de avond van 15 februari 2019 vond er opnieuw een ernstig incident plaats. Een minderjarig meisje fietste vanaf de Nieuwebrug over de Lemelerweg in de richting van Lemele. Ter hoogte van de Beukenallee werd ze plotseling lastiggevallen door een onbekende man. Een incident dat de politie niet veel later een aanranding noemde. De politie stelde alles in het werk, en deed onder andere een week later op dezelfde avond een groot passantenonderzoek. Ook in het opsporingsprogramma Onder de Loep werd er aandacht voor gevraagd. Alles om eventuele getuigen te vinden. Maar dat mocht allemaal niet baten. “We hebben in deze zaak alles gedaan wat we konden waaronder een buurt- en passantenonderzoek. Helaas heeft het onderzoek niet tot een verdachte geleid”, licht Rustidge desgevraagd toe.

Beleidsplan

Het ontbreken van straatverlichting past in het beleidsplan van zowel de provincie als de gemeente. De gemeenteraad heeft een tijd geleden een beleidsplan vastgesteld voor openbare verlichting. Samengevat komt dat erop neer dat er niet meer verlichting wordt aangelegd dan nodig. Het motto is dan ook: ‘Donker waar het kan en licht waar het moet’. Ook de provincie voert een zeer sober verlichtingsbeleid langs openbare wegen, in het belang van het behoud van flora en fauna. “Wij merken op dat een dergelijke verlichting ook in afwijking is van het bestaande gemeentelijke verlichtingsbeleid rondom fietspaden in het buitengebied”, schrijft het college in haar antwoord. De CDA-fractie kan zich prima vinden in dat beleid, maar vindt dat veiligheid voorop moet staan.

Drukte

Om de noodzaak van het aanbrengen van verlichting te kunnen onderbouwen werden er afgelopen winter van 2 tot 16 december tellingen gedaan ter hoogte van de Beukenallee. De resultaten daarvan tonen dat fietsers vooral gebruik maken van de route op werkdagen, met een gemiddelde van 68 fietsbewegingen. In het weekend is dat 14 per dag. In de cijfers valt op dat de meeste drukte op die werkdagen ’s middags tussen twee en vier is met gemiddeld 31 fietsers. Tussen negen uur ’s ochtends en twee uur ’s middags passeren volgens de tellingen gemiddeld 17 fietsers.

Op basis van die cijfers lijkt dat maar een klein deel van de scholieren van het Vechtdal College met de fiets naar school gaan. Navraag bij die school leert dat een kleine honderd leerlingen op basis van woonplaats logischerwijs gebruik zouden maken van de route wanneer als ze met de fiets zouden gaan. De cijfers lijken misschien laag, maar zijn volgens de gemeente wel juist. “Deze lussen zijn over het algemeen zeer betrouwbaar en halen ook individuele fietsers uit een groepje. De lussen maken namelijk onderscheid in gewicht van de voertuigen die over de lus rijden. Dus tenzij fietsers op echt exact hetzelfde moment over de lus fietsen, haalt het systeem de individuele fietsers eruit”, verklaard gemeentewoordvoerster Laura de Wilde.

Donker

In de telrapporten is geen definitie opgenomen van welke fietsers in het donker passeren. De dag waarbij het in de ochtend het langst donker is en ’s middags het vroegst donker wordt is de ‘langste dag’ van het jaar. Deze valt dit jaar op 21 december. De zon komt dan op om 8:44, en onder om 16:22. Wanneer dat ruim wordt afgerond op hele uren zou men kunnen zeggen dat het tussen 16:00 en 9:00 donker is. Volgens de tellingen maken gemiddeld gezien dan 20 fietsers gebruik van de weg in het donker. Volgens diezelfde gemiddelden maakt tussen 20:00 en 7:00 zelfs geen enkele fietser gebruik van de Lemelerweg.

De tellingen tonen dat, ondanks het niet een voor de hand liggende doorgaande route is voor auto’s, er overdag aanzienlijk meer auto’s gebruik maken van de weg dan fietsers. Op een gemiddelde werkdag zijn dat er 307; zo’n 3,5 keer meer auto’s dan fietsers. Volgens de cijfers buiten de nachtelijke uren al gauw om enkele tientallen per uur.

Provincie

Het college van burgemeester en wethouders is het met de CDA-fractie eens dat de parallelweg verlicht zou moeten worden, met name om de sociale veiligheid te verbeteren. Aangezien de parallelweg een provinciale weg betreft is de gemeente voor het plaatsen van verlichting afhankelijk van de medewerking van de provincie. Die heeft inmiddels ambtelijk de intentie uitgesproken medewerking te willen verlenen voor het plaatsen van verlichting. Dat doen zij met het afgeven van een ontheffing.

De provincie is ondertussen ook bezig met een plan om de route tussen Ommen en Lemele veiliger te maken. Een plan dat men in combinatie met groot onderhoud aan de wegverharding tot en met de rotonde met de Hammerweg wil gaan uitvoeren. Zo wordt er gepland om vier plateaus aan te leggen om de parallelweg veiliger te maken. De provincie en gemeente willen voor wat betreft het plaatsen van de verlichting gezamenlijk op trekken, en de werkzaamheden voor de verlichting laten meeliften met het project van de provincie. De uitvoering staat vooralsnog gepland voor de zomer van 2021.

Woordvoerder Simon Dirk Terpstra van de provincie Overijssel: “Vanuit de provincie zien we mogelijkheden om de werkzaamheden te combineren met de wens vanuit de gemeente Ommen voor verlichting langs dit traject. Hiervoor is het wel van belang dat de gemeente een formeel verzoek/vergunningaanvraag doet. Op het moment dat deze binnen is kunnen wij het verzoek beoordelen en eventueel nadere afspraken met de gemeente Ommen maken.”

Verlichting

De gemeente Ommen is van plan om het beoogde verlichtingsontwerp af te stemmen met de plannen van de provincie. Het huidige ontwerp voorziet in het beperkt plaatsen van ‘oriëntatieverlichting’. Berend-Jan Gerrits van de gemeente licht toe dat dit betekent dat de lichtmasten om de circa 120 à 150 meter worden geplaatst, met aandacht voor punten zoals kruisingen. Die lichtmasten worden dan voorzien van een afschermend armatuur, zodat de lichtuitstoot naar de bosrijke omgeving toe minimaal zal zijn. Verder zullen de masten voorzien zijn van bewegingssensoren in combinatie met een dimprotocol.

De kosten voor de aanleg van de verlichting wordt op circa 30.000 euro geraamd. Die kosten kunnen worden gedekt uit het restant van het investeringsbudget voor het verbeteren van de openbare verlichting. Maar de gemeente is nog wel in overleg met de provincie of een bijdrage een mogelijkheid is; het is ten slotte een weg in haar beheer.

Het besluit om verlichting aan te brengen is tot tevredenheid van de CDA-fractie. “Veiligheid gaat ons aan het hart. Goed dat er nu duidelijkheid is en dat er actie wordt ondernomen”, zegt fractievoorzitter Marinus Dunnewind. Ook de politie staat achter de plannen. “Extra verlichting is een mooie stap om het gevoel van veiligheid te vergroten voor alle mensen die gebruik maken van de weg!”, zegt Rustidge.