Ommen – Op diverse plekken in de gemeente Ommen is vandaag tijdens de Nationale Dodenherdenking stil gestaan bij de slachtoffers die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog waar ook ter wereld zijn omgekomen door oorlogsgeweld. De herdenkingsactiviteiten in Ommen begonnen vanmorgen bij de Begraafplaats Hardenbergerweg en de Joodse Begraafplaats. Tijdens een ceremonie plaatsten burgemeester Vroomen, het 4 mei comité en de C.C.O bloemen op de graven van oorlogsslachtoffers op de Begraafplaats Hardenbergerweg. Na de plaatsing van de bloemen ging het gezelschap te voet naar de Joodse begraafplaats, hier werden bloemen geplaatst hij het monument en op het graf van Samuel Roet.

Kamp Erika

De historische vereniging CCO organiseerde in samenwerking met oud-gevangenen van Kamp Erika vanavond een herdenking bij het herinneringsmonument op de Besthmenerberg aan de Hammerweg. Een kleine 200 belangstellenden waren vanavond aanwezig bij het monument van Kamp Erika. Onder de aanwezigen waren ook oud-gevangen Harry Burgers, Henrikus van Heerde en Willem Spijkers, en hun familie.

Burgemeester Hans Vroomen zei in zijn speech dat de Besthmenerberg een moeilijke plek is om te gedenken. Dit niet alleen omdat kamp Erika het ellendigste kamp was van de Duitsers, maar ook een plek waar landgenoten beulen werden. “Het is geen plek van wij ‘de goeden’, en zij ‘de slechten’. Het is niet alleen een plaats van helden van het verzet of onderduikers. Het is ook een plek van landgenoten die hun medemenselijkheid lieten varen”, aldus Vroomen in zijn toespraak. “Wij staan op een plek van willekeur, een plek van onrechtvaardigheid. Een plek waar ook mensen uit onze eigen gemeenschap vreselijk mishandeld zijn. Enige tijd geleden sprak ik een kind van een van de slachtoffers. De pijn is in zijn generatie nog voelbaar. Iemand die de concentratiekampen overleefde zei: Nergens anders ben ik zo systematisch lichamelijk mishandeld”.

“Erika was het ellendigste kamp. Ieder had hier slachtoffer kunnen zijn. En daarmee is kamp Erika een betekenisvolle plek om te gedenken. Juist omdat je hier niet om de vraag naar je eigen morele kompas heen kunt. Bij uitstek is deze plek, dus een plaats om te gedenken en vooruit te kijken. Hier wordt een appel gedaan op ons allemaal samen, en ook op elk van ons als individu. Deze plek roept op tot compassie met de ander. Laten we elkaar helpen het moreel kompas te ijken”, aldus Vroomen.

Harry Woertink sprak namens de organiserende historische vereniging C.C.O. “Het zijn dagen waarop we de wens uitspreken dat het nooit meer oorlog wordt. Er zijn steeds minder mensen die de Tweede Wereldoorlog, maar ook andere oorlogen, hebben meegemaakt. Het is belangrijk dat jonge mensen herdenken en vieren en nadenken over de vrijheid, zodat we blijvend kunnen zeggen: wij zijn van na de oorlog”, aldus Woertink.

Ook oud-gevangene Harry Burgers uit Nijmegen vertelde kort over zijn belevenissen in Kamp Erika tijdens de oorlogsjaren.

Gedichten

Naast de toespraken werden er ook gedichten voorgelezen door de jongste generatie uit Ommen. Sophie Habers las een toepasselijk gedicht over twee minuten stilte. “Twee minuten stilte om te laten zien wat het voor ons betekent dat wij vrijheid kennen, op een plek waar vrijheid is.” Ook leerlingen van de basisschool Nieuwebrug leverden een bijdrage in de vorm van een gedicht. “Hier in Ommen was een kamp. Dat was een ramp. Mensen vochten voor vrijheid, zodat we weer kunnen leven in blijheid”, aldus Mirte Kraaijeveld, Anouk Bauwer en Lisanne Grotenhuis van de OBS Nieuwebrug.

Stilte

Na de toespraken en gedichten speelde Jan Veneman kort voor het avonduur The Last Post. Aansluitend werd twee minuten stilte gehouden, gevolgd door het zingen van de eerste twee coupletten van het Wilhelmus. Vervolgens werden door de oud-gevangenen, het college van B en W, het 4 mei comité en de kinderen van OBS Nieuwebrug bloemen gelegd bij het moment. Hierna vond een defilé plaats, waarbij anderen ook gelegenheid kregen om bloemen te leggen.

Gemeentehuis

Ook de herdenking bij het gemeentehuis van Ommen werd vanavond drukbezocht. Hier vertelde burgemeester Vroomen over Frits Iordens en Jan Veldkamp, welke beiden omkwamen in de Tweede Wereldoorlog. Jan was een in Hattem geboren Marechaussee, en vocht mee tijdens de meidagen van 1940. Hij dook onder in april 1943, en was zeer actief in het verzet. In het februari 1944 trouwde hij met Tjits van Tooren, een meisje uit Ommen. Jan kenden haar al van voor de oorlog, en zo kende hij Ommen. In januari 1945 werd Jan gearresteerd, waarna hij in maart van dat jaar op transport werd gezet naar concentratiekamp Neugamme. Op 1 juni 1945 overleed hij in Lüneberg. Hij werd 26 jaar.

Frits Iordens was een in Arnhem geboren Utrechtse student. Hij was een centraal figuur in het Utrechts Kindercomité. Een verzetsgroep die, met name in Oost-Nederland, circa 400 joods kinderen heeft helpen onderduiken. Frits werd verliefd op Anne Maclaine Pont, eveneens een lid van de verzetsgroep, en trouwde met haar. Terwijl Frits in maart 1944 geallieerde piloten in veiligheid probeert te brengen wordt hij in het Belgische Hasselt doodgeschoten. Na de oorlog wordt Frits op verzoek van Anne begraven op het landgoed Eerde. Deze plaats was hen zeer lief. Frits is 24 jaar geworden.

Het programma bij het gemeentehuis van Ommen ging om 19:45 van start. Dit jaar werkten de kinderen van basisscholen Het Koloriet en Guido de Brès mee aan de dodenherdenking. Verder ondersteunden de scoutingroep Van Pallandt, het Ommer mannenkoor en muziekvereniging Kunst na Arbeid. Aan het einde van de herdenking werden de namen van de 71 inwoners van Ommen die tijdens, en na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog door oorlogshandelingen zijn omgekomen. Aansluitend vond een defilé plaats.

Beerzerveld/Mariënberg

In Beerzerveld/Mariënberg worden de doden herdacht bij het NS-monument en het monument 1940-1945 aan de Nieuweweg. Dit oorlogsmonument is een beeld van een treurende moeder met kind. “Een dochter zonder vader, een vrouw zonder haar man. De oorlog scheurde het gezin uit elkaar. De mannen te werk gesteld, de vrouwen bleven achter. Sterke vrouwen met verdriet”, aldus de tekst op de sokkel. Onder het beeld de namen: P.H. Wolfert, W. Oordt, M. Grendelman, K. Huibers, H. de Lange, G.W. Nijboer, G. Oosterveen en H.J. Schippers. Acht namen van mensen uit Beerze, Beerzerveld, en Mariënberg die indertijd ruw uit het hart van hun familie, en uit de samenleving werden weggerukt

Stegeren

De herdenking in Stegeren werd gehouden bij het monument op het voormalig droppingsveld aan de Stegerdijk. De plechtigheid hier begon om 19:40 uur met muzikale begeleiding van muziekvereniging De Bazuin. Het welkomstwoord klonk om 19:45 uur door Frits Welink, voorzitter van Plaatselijk Belang Stegeren/Junne. Om 20:00 uur werd er twee minuten stilte gehouden, gevolgd door het zingen van het Wilhelmus, toespraken en een kranslegging. De kinderen van CBS Hoogengraven droegen om 20:15 uur gedichten voor, waarna het defilé startte, en er de mogelijkheid was om bloemen te leggen.

Lemele

In Lemele vond de herdenking plaats bij het oorlogsmonument op de Algemene Begraafplaats aan het Zandeinde. Kort voor 20:00 uur klonk het taptoesignaal, waarna het 2 minuten stil werd. Vervolgens werden kransen gelegd namens de inwoners van Lemele, en namens de gemeente Ommen.