Ommen – De reacties op het plan van het college van B en W om de Vechtkade volledig af te sluiten en auto vrij te maken zijn sterk verdeeld. De ondernemers uit het centrum zijn fel tegen, en hebben grote zorgen dat sommige klanten niet meer zullen komen als ze kilometers moeten omrijden. Met als mogelijk gevolg dat er niet meer kan worden geïnvesteerd, of zelfs winkels moeten sluiten. Sommige bewoners kunnen daarentegen niet wachten op zo’n afsluiting. Eén en ander bleek gisteravond tijdens de opiniërende vergadering van de raadscommissie, waarbij het collegevoorstel werd besproken. Drie uur lang werd er over het onderwerp vergaderd. De helft van die tijd werd besteed aan het horen van de maar liefst twaalf insprekers. Schriftelijk maakten nog meer mensen en instellingen hun visie bekend.

Flessenhals

De afgelopen jaren is al vaak gesproken en nagedacht over de verkeersinfrastructuur in en rondom het centrum van Ommen. Na de meest ingrijpende verandering, het verdwijnen van de provinciale weg N340 en de realisatie van de noordelijke rondweg, is er nog steeds geen sprake van een ideaalplaatje. De Vechtkade kwam in de plaats van die provinciale weg. Maar het vele verkeer dat daar nog steeds langs komt is al jaren een punt van discussie, en legt druk op de leefbaarheid en het verblijfsklimaat in het centrum. Meer dan 7.000 auto’s passeren er elke dag, waarvan een derde doorgaand verkeer. Dat doorgaande verkeer hoort juist via de rondweg om het centrum heen te rijden.

In 2016 overwoog het college al eens om de Vechtkade op spitstijden af te sluiten voor gemotoriseerd verkeer. Een groep ondernemers uit de binnenstad uitte daar toen ook al hun ongenoegen over, met veelal dezelfde argumenten als nu. Meerdere fracties in de gemeenteraad vonden destijds ook dat er eerst andere oplossingen moesten worden gezocht, om het doorgaande verkeer om het centrum te laten rijden. Maar niets bleek effectief, en het bleef er de laatste jaren vaak druk. Zeker op de wisseldagen in het toeristische hoogseizoen is het meer regel dan uitzondering dat er lange rijen staan.

Onderzoek

Bij de start van de huidige raadsperiode werd in het bestuursakkoord vastgelegd dat er voor de langere termijn maatregelen moeten komen voor een veilige en goede doorstroming van het verkeer van en naar Zwolle, zonder daarbij het centrum onnodig wordt belast. Op 14 februari 2019 werd tijdens een informele bijeenkomst van de gemeenteraad een plan van aanpak gepresenteerd voor een structurele oplossing. De raad gaf daarbij aan dat ze graag eerst een goed beeld wilden hebben van het huidige verkeersgedrag, en de doorgaande routes door Ommen. Daarom heeft in de zomer van 2019, met steun van de provincie, een grootschalig én uitgebreid verkeersonderzoek plaatsgevonden. Er werd niet alleen geteld hoeveel auto’s waar passeerden, maar met anonieme kentekenregistratie werd ook gevolgd welke routes het verkeer aflegde.

Dat leverde een aantal belangrijke conclusies op. Voornamelijk dus dat 32 procent van het verkeer op de Varsenerdijk/Vechtkade doorgaand verkeer is. De resultaten toonden ook dat de verkeersstromen over de Vechtkade en de Prinses Julianastraat nauw met elkaar verbonden zijn, en dat deze als geheel bekeken moeten worden. Het college concludeert ook dat uit de praktijk blijkt dat lokaal en regionaal doorgaand verkeer de Vechtkade, zo lang deze geopend is, onverminderd blijft kiezen als verbinding naar de N340. De verwachting van het college is dat ook de herinrichting van het knooppunt Varsen er niet toe zal leiden dat de dagelijkse gebruikers de route via de noordelijke rondweg gaan nemen.

Afsluiting

Verschillende uitgangspunten werden vastgesteld. En de beste keuze voor een veiliger, leefbaarder en gezelliger centrum van Ommen is volgens het college een variant waarin de Vechtkade wordt afgesloten. Dat concludeert het op basis van de uitgebreide analyse, de keuzes van de raad in de Verkeersvisie 2030 en een -volgens het college- zorgvuldige belangenafweging. Daarbij is een pakket met maatregelen en andere aanpassingen voor de omliggende en toevoerende wegen nodig. Deels om de verplaatsing van drukte te beperken, maar ook om het doorgaande verkeer daar überhaupt niet te laten komen.

Bewoners

Bewoners van de Vechtkade lieten ook van zich horen tijdens de vergadering, en gaven aan blij te zijn met de voorgestelde afsluiting. De dagelijkse rij wachtende auto’s op de Vechtkade en Hessel Mulertbrug worden een bron van overlast en lawaai genoemd. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de Vechtkade al naar de huidige vormen was heringericht voordat de wooncomplexen überhaupt werden gebouwd. Wandelaars en fietsers ervaren de Vechtkade ook als onveilig, en de afsluiting ervan voor gemotoriseerd verkeer wordt als de oplossing gezien. Maar het merendeel van de insprekers uitte ongenoegen over de plannen.

Zo laat een bewoner van de Merelstraat weten zich zorgen te maken over geluidsoverlast bij het verhogen van de snelheid naar 70 kilometer per uur op de rondweg. Jos Tieman vertelde namens de actiegroep Juliana- en Schurinkstraat dat zij vrezen voor een averechtse werking op die straten, waar hij zelf aan woont. Dat ze een verlaging van de snelheid naar 30 kilometer per uur wel zien zitten is al langer een gegeven. Maar dan wel met de bijbehorende maatregelen. Het genoemde instellen van eenrichtingsverkeer zien ze juist niet zitten. “Eenrichtingsverkeer verminderd de snelheid niet, daar zijn we dus tegen.”

Ondernemers

De ondernemers steekt het dat er in hun ogen in het voorgestelde plan geen afwegingen zijn gemaakt waarin de economische effecten van de afsluiting van de ‘levensader’ zijn meegenomen. Aangezien ‘maar’ een derde doorgaand verkeer is, blijkt voor hen dus dat het merendeel van het verkeer is dat in het centrum moet zijn. Belangrijke klanten voor het centrum, aldus de ondernemers. Ze verwachten dat geen verkeer over de Vechtkade minder omzet uit toeristen betekend. Zo is Jan Zwinselman, voorzitter van de Koninklijke Horecabond in Ommen overtuigd. “Het is heel simpel: als de recreatieve weggebruiker een mooi plein ziet met leuke terrassen, dan zijn ze eerder geneigd er te stoppen, dan dat ze om het centrum heen moeten rijden.”

Zes kilometer

Dat ‘om de stad rijden’ zou voor de Jumbo aan de Markt een ramp zijn, is uit de brief op te maken die de franchisenemers via een advocaat aan het college en de raad stuurde. De eigenaar meldt nu al zeker te weten dat veel van het winkelend publiek uit het zuiden van Ommen -een aanzienlijk deel van de klanten- die omweg van circa 6 kilometer niet gaat nemen. Een rondje van al gauw tien minuten, terwijl de huidige route van de brug naar de supermarkt zo’n 400 meter is. Bovendien komen ze op die route langs twee andere supermarkten. De kans is aannemelijk dat de potentiële Jumbo-klanten daar zullen stoppen voor hun boodschappen, vreest de supermarkt.

Gelet op het grote economische nadeel dat de supermarkt franchisehouders verwachten te ondervinden van de afsluiting geeft het nu al aan, mocht de afsluiting een feit worden, het geleden financiële nadeel te gaan verhalen bij de gemeente. Bovendien verwacht Jumbo dat de beoogde verkeersmaatregelen ook grote gevolgen zullen hebben voor de klandizie van het gehele Ommer centrum. Ze noemt het ook onbegrijpelijk dat er gezien de te verwachten economische gevolgen hier voorafgaand geen effectanalyse voor heeft plaatsgevonden. Het supermarktbedrijf laat dan ook zelf zo’n analyse maken.

Ook ondernemers onder de Vecht hebben hun visie op de afsluiting. “Wij vrezen dat er met dit ‘overhaast’ principebesluit uiteindelijk een weg wordt bewandeld waarin geen oog meer is voor het belang van de Ommer ondernemers in de binnenstad én aan de zuidkant van Ommen. Wij zijn van mening dat er betere maatregelen zijn, die naast het beperken van het doorgaand verkeer, ook ‘de toerist’ op een gastvrije manier het centrum én Ommen-Zuid laat ontdekken”, schrijven Claudia en Christiaan Peters namens de gelijknamige rederij Peters. “In onze ogen is een onderzoek naar de economische consequenties en het betrekken van stakeholders met een economisch belang van groot belang om tot afgewogen oplossingen te komen.”

Gevolgen

Plaatselijke Hema-franchisenemer Herman ten Hertog laat er ook geen ‘gras over groeien’. Hij schat dat klanten op den duur Ommen zelfs links zullen laten liggen. “Zoals u weet komt een substantieel deel van de omzet van de Ommer middenstand van het gebied van ‘over de Vecht’. Een deel waar de Ommer middenstand niet zonder kan. Voor de economische toekomst van de middenstand van Ommen een mogelijk rampscenario.” De bereikbaarheid van het centrum speelt daarbij een essentiële rol volgens hem. De potentiële klant moet immers verleid worden om voor Ommen te kiezen. “Willen we Ommen met elkaar levensvatbaar houden dan is mijns inziens de doorgang van het verkeer op de Vechtkade van levensbelang. Zeker tot er en beter alternatief is.”

Het merendeel van de mensen die nu gebruik maken van de Vechtkade zijn volgens hem mensen die onderweg zijn of terugkomen van het parkeren op de Markt of Voormars. “Voor de bereikbaarheid van deze parkeervoorzieningen, vanaf de kant van de Vechtbrug, is verkeer op de Vechtkade van levensbelang. Maar de kortste aanvoerroute naar de grootste parkeervoorziening ten behoeve van het centrum van Ommen wordt volgens deze plannen afgesloten.” Door die afsluiting zal de eerdergenoemde lus van zo’n zes kilometer moeten worden gemaakt om bij dezelfde parkeerplaatsen uit te komen. Een omweg die veel tijd kost. “Vergelijkbaar met de tijd die men wellicht kwijt is om een andere plaats zoals Vroomshoop, Nijverdal, Hardenberg of Dalfsen in de regio te bezoeken.”

Ten Hertog herinnert zich ook dat hij in het verleden veel klanten uit Den Ham had. Zo kan hij herleiden uit herkomstonderzoeken die periodiek worden uitgevoerd. Maar door de goede verbinding van Den Ham met Vroomshoop komen deze klanten grotendeels niet meer buiten Twente. “Ik houd mijn hart vast hoe de keuze in de toekomst zal zijn van klanten die in Lemele, Vilsteren en de buurtschappen over de Vecht wonen.” Daarbij verwijst hij ook naar de bereikbaarheid van de verkeersvoorzieningen. “Indien de juiste parkeervoorzieningen in Ommen niet goed en snel bereikbaar zijn dan laat het volgens mij geen twijfel waar de klanten van ‘over de Vecht’ in ieder geval niet voor gaan kiezen.”

Overvallen

De Ommer ondernemers beklaagden zich ook over het feit dat ze amper betrokken zijn door de gemeente, en voelden zich door de presentatie van de plannen behoorlijk overvallen. Daags voordat de gemeente het nieuws naar buiten bracht kregen ze een mededeling. Gezien de tussenliggende kerstperiode noemt de advocaat van de Jumbo het onzorgvuldig dat op 20 december 2020 de plannen bekend werden gemaakt, en dat reeds op 28 januari 2021 in de raad een voorstel voor een principebesluit voor ligt. Jumbo merkt ook op dat in het raadsvoorstel ten onrechte wordt opgemerkt dat vrijwel alle inzichten, zorgen en standpunten van belangengroepen, inwoners en ondernemers bekend zijn. Met Jumbo is immers tot op heden niet concreet gesproken over de maatregelen.

Datzelfde woord, onzorgvuldig, wordt ook gebruikt om het participatietraject te beschrijven. “Een zorgvuldig besluitvormingstraject zou inhouden dat eerst wordt geparticipeerd met ondernemers en omwonenden, voordat met het besluitvormingsproces wordt aangevangen. Hoewel het voorliggende raadsbesluit wordt gepresenteerd als principebesluit, wordt daarmee de afsluiting van de Vechtkade politiek-bestuurlijk een feit.”

Niet goede moment

De consensus uit veel van de reacties lijkt te zijn dat ze het nu niet het goede moment vinden om zulke zwaar ingrijpende beslissingen te nemen. “De wegenstructuur in wijde regio rondom Ommen wordt ingrijpend veranderd. Dit heeft ook gevolgen voor het aantal vervoersbewegingen over de Vechtkade. De nieuwe N340/N48, de nieuwe situatie Varsen en de nieuwe N35 van Zwolle naar Twente kan betekenen dat verkeersstromen anders gaan lopen in de regio. Wacht dat nu eerst eens af”, schrijft voorzitter Ron Nijhof van de Ondernemers Vereniging Ommen aan het college. “Daarbij voorzien we een verkeersinfarct en écht onveilige situaties voor Chevalleraustraat en Schurinkstraat.”

Zuidelijke rondweg

De beste oplossing voor structureel minder verkeer en meer veiligheid in het centrum is volgens het college het compleet maken van het netwerk van N-wegen rondom Ommen. Maar de inpassing van zo’n infrastructuur is gezien het diverse gebied erg ingewikkeld, en volgens het college is de problematiek in het centrum te groot om de situatie nog lang zo te laten bestaan. Toch wil de gemeente in de toekomst wel in zetten op een rechtstreekse verbinding tussen de N341/N347 en de N348. Daarmee zou dan in feite een zuidelijke rondweg worden gerealiseerd, en hoeft verkeer uit de richting van Den Ham en Hellendoorn niet meer over de brug in Ommen te rijden.

Maar zo’n nieuwe N-weg zou dan dwars door het Reggegebied komen te liggen. In enkele plaatjes in de stukken staat deze ingetekend vanaf de Manitoba-rotonde. Bewoners van dat gebied zijn geschrokken van deze plannen, hoe summier ze dan ook nog zijn. Zo’n verbinding kwam al eens eerder ter sprake, maar werd toen afgeschoten door de Ommer gemeenteraad. Het kwam als de slechtste optie van allen naar voren. “Dat dit plan nu weer uit de la getoverd wordt is voor menigeen dan ook een grote schok. Zal toch niet waar zijn hoor ik om mij heen”, reageert voorzitter Jan Steen van buurtvereniging Rond de Regge. “Een nieuwe verbinding door natuur en bebouwing? Nog maar een paar jaar geleden is het miljoenen project, meanderende Regge afgerond, voor meer wild, natuurherstel, (broed)-vogel gebied. Nu doorsnijden met een verbinding met veel verkeer is met dat beleid niet te rijmen.”

Die impact op de natuur benoemd Vereniging Natuur en Milieu de Vechtstreek voorzitter Hein Kuijper ook: “Vanuit natuur en landschap gaat dit door een zeer kwetsbaar natuur- en landschapsgebied. In het verleden hebben wij er ook al op gewezen.” Steen vroeg namens PB Rond de Regge om dat ‘onderdeel 3’ in zijn geheel uit het voorstel te schrappen. “Namens de buurtvereniging Rond de Regge willen wij benadrukken om dit serieus in overweging te nemen en het onzalige plan, minst interessante bleek uit vorige onderzoeken, van tafel te vegen”, aldus Steen. Ook Henk Gibcus namens PB Giethmen sloot zich bij dit verzoek aan. Evenals andere in- en omwonenden. Bongers reageert dat de zuidelijke aansluiting een veel breder onderzoek betreft. Het gaat volgens hem niet per se om een aansluiting vanaf de Manitoba-rotonde.

Aantrekkelijker

Wethouder Bongers benadrukte dat het centrum er met het plan juist aantrekkelijker op wordt. “Is er wel eens over nagedacht wat de economische schade door de verkeersstagnatie is? Men kan straks lopend de boodschappen doen. Hoe mooi kan het zijn?”  Hij benadrukte dat het nu zaak is door te pakken met een integrale aanpak van de verkeersproblematiek. “Ondernemers hebben een punt waar het gaat om de bereikbaarheid. We zijn bereid om naar de parkeergelegenheid te kijken”, aldus de verkeerswethouder. “Laten we met elkaar lef hebben. Je moet ergens beginnen.” Wat wel overduidelijk werd tijdens de vergadering is dat de inspraak zich vooral heeft gefocust op de ‘zuidelijke rondweg’, het afsluiten van de Vechtkade, en de eventuele gevolgen daarvan. Over de voorstellen zoals een onderdoorgang bij de rotonde nabij de huidige Aldi supermarkt aan de Slagenweg werd geen woord gerept.

De raadscommissie heeft gisteren haar mening gegeven, en het voorstel doorgestuurd naar de gemeenteraad. Die wordt op 28 januari gevraagd om een principebesluit te nemen, zodat het gesprek met de samenleving kan starten. Die principe-uitspraak zou dan het besluit zijn dat het doorgaande verkeer op de Vechtkade op houdt te bestaan. Over hoe dat er dan verder uit komt te zien wordt het gesprek aangegaan. “Door in gesprek te gaan willen we de voorkeursvariant samen verder optimaliseren”, vertelt de wethouder over het consultatieproces. Ommenaren kunnen na 28 januari onder meer meepraten via het online platform: www.ommen.nl/centrumstructuur. Na de consultatieronde neemt de gemeenteraad in de loop van het voorjaar van 2021 een definitief besluit.