Ommen – In 2016 heeft de gemeente met de ‘Verordening Winkeltijden Ommen 2016’ de mogelijkheden voor openstelling op zondagen in Ommen verder verruimd. Op het moment mogen de winkels in Ommen maximaal twaalf zondagen in het jaar, waarvan een aantal feestdagen, hun deuren openen. Een mogelijke verruiming van deze winkeltijden ligt gevoelig in de gemeente, vooral vanwege de zondagsrust. Om zoveel mogelijk rekening te houden met deze gevoelens gaf de gemeenteraad het college de opdracht om eerst een gedegen evaluatieonderzoek te laten doen, voordat er een besluit zou worden genomen over een eventuele verdere verruiming. Daarbij werd afgesproken dat er eind 2019 een politiek besluit moet komen over het al dan niet verder verruimen van de openingstijden.

Vragen

Om te zorgen dat het evaluatieonderzoek objectief zou zijn werd door het college het onafhankelijke Bureau Bartels uit Amersfoort in de arm genomen. Een klankbordgroep met 9 vertegenwoordigers van onder meer de ondernemers, horeca, kerken en toerisme hebben meegedacht over het inrichten van het proces, en het opstellen en uitzetten van de vragen. “Dit zodat ze volledig zijn, en niet suggestief overkomen”, legt portefeuille houdend wethouder Jaspers Faijer uit. De vragen werden vooraf besproken in de klankbordgroep. Aan de ondernemers en inwoners werden meer dan twintig gevarieerde vragen gesteld. In de vragenlijst voor beide werd één kernvraag opgenomen die dienstdoet als referentiekader voor de beoordeling. Hierbij werd gevraagd wat zij vinden van de huidige regeling, en wat hun voorkeur is voor de toekomstige invulling van de openstelling op zon- en feestdagen.

Naast deze en een aantal andere voor de hand liggende vragen werd aan de inwoners ook gevraagd of ze nu wel eens op zon- of feestdagen ergens gaan winkelen of boodschappen doen, en als dat dan niet tijdens de bestaande 12 koopzondagen in Ommen is, waar dan wel. Ook werd er gevraagd of er bijvoorbeeld overlast werd ervaren van de zondagsopenstellingen, en of zij uitzonderingen voor bepaalde winkels op zijn plaats vinden. Aan de ondernemers werd gevraagd in welke branche hun onderneming actief is, en hoeveel werknemers zij bijvoorbeeld hebben. Daarnaast werd gevraagd wat zij positief en negatief vinden aan de huidige regeling, en of ze hun deuren tijdens de bestaande koopzondagen wel eens hebben geopend. Tevens werd er gevraagd waarom zij voor- of tegenstander zijn van de uitbreiding, en wat zij verwachten dat een mogelijke wijziging voor hun onderneming betekend.

Enquête

Het onderzoek werd uitgevoerd bij onder andere kerken, inwoners, ondernemers, recreatie en horeca. Middels een steekproef werden 65 ondernemers, waarvan 15 kleinere, geïnterviewd. Om van een grote groep inwoners een mening te vragen werd er in september een online enquête opgezet. “Om extra aandacht aan hen te geven hebben we een enquête gehouden. Mensen die deze niet digitaal konden invullen hebben de mogelijkheid gehad om dit schriftelijk te doen”, aldus Jaspers Faijer. In totaal hebben 2.565 inwoners deze enquête ingevuld, zo’n 19 procent van de kiesgerechtigden en daarmee een bruikbare respons volgens de wethouder. “Dit is een representatieve afspiegeling van de bevolking. De raad wordt hiermee goed bediend van informatie, en kan straks goed en secuur een besluit nemen”, meent Jaspers Faijer. Daarnaast zijn ook de leden van de klankbordgroep geïnterviewd.

Voor de beoordeling van de resultaten van het evaluatieonderzoek is door de gemeente een beoordelingskader opgesteld, waarin verschillende criteria zijn opgenomen. “Dit beoordelingskader is afgelopen juli ook besproken met de klankbordgroep.”, deelt Jaspers Faijer. Het beoordelingskader is tevens aan de raad aangereikt als hulpmiddel bij het nemen van een besluit over het al dan niet aanpassen van de Verordening Winkeltijden.

Resultaten

Op basis van het evaluatieonderzoek, de verschillende inloopbijeenkomsten en gesprekken met de klankbordgroep concludeert Bureau Bartels dat er een wisselend beeld bestaat over de openstelling. 47% van de inwoners is negatief over de huidige situatie met maximaal 12 opgestelde zon- en feestdagen. 26% van de inwoners is daarentegen tevreden met de huidige verordening. 23% heeft geen overduidelijke mening, en 4% weet het niet.

Bij de ondernemers liggen deze cijfers iets anders. 45% Van de ondernemers is over het algemeen genomen positief over de huidige verordening. Daarbij wordt de huidige aanvraagprocedure door de Handelsvereniging (HVO) als positief genoemd. 22% van de ondernemers is negatief over de huidige verordening. 31% heeft geen overduidelijke mening, en 3% weet het niet. Een belangrijke kanttekening daarbij is dat de ondernemers de openstelling van winkels op zon- en feestdagen als meest positieve punt (43%) benoemen. Het meest negatieve punt (34%) dat ondernemers benoemden is het tegenovergestelde daarvan; dat de huidige verordening volledige openstelling van winkels op zon- en feestdagen niet mogelijk maakt.

61%

De resultaten van het onderzoek zien dat een meerderheid (61%) van de Ommer inwoners verruiming van de openstelling van de winkels wil. Net iets meer dan de helft, 52%, wil dat de openstelling volledig wordt vrijgeven. (Bij de inwoners van het centrum ligt dit cijfer met 58% nog iets hoger.) 9% wil het niet helemaal vrij geven, maar ziet een uitbreiding wel zitten. 13% van de inwoners is tevreden met de huidige regeling, en wil deze zo houden. 4% wil dat de huidige openstelling wordt verminderd, en 19% ziet liever helemaal geen openstelling. 3% heeft geen specifieke voorkeur.

54%

Bij de ondernemers ligt dit cijfer met 54% iets lager dan bij de inwoners, maar ook hier is sprake van een meerderheid. 45% van de bevraagde ondernemers wil dat de openstelling volledig wordt vrijgegeven. Net zoals bij de inwoners ziet ook hier 9% een uitbreiding wel zitten, maar hoeft een volledige vrijgave niet. Een dubbel percentage als bij de inwoners, 26%, is tevreden met de huidige regeling. 5% wil dat de huidige openstelling wordt verminderd, en 9% wil helemaal geen openstelling. 6% heeft geen specifieke voorkeur. “In het ondernemersland merk je dat er nog best wel wat nuancering in zit. Heel veel kleinere ondernemers zitten helemaal niet te wachten op een verruiming”, tekende Jaspers Faijer aan bij de resultaten.

Klankbordgroep

De klankbordgroep is tevreden met het uitgevoerde onderzoek. “Wij zijn van mening dat er een gedegen en objectief evaluatieonderzoek naar de huidige regeling voor de winkeltijden in de gemeente Ommen is uitgevoerd”, schrijven zij aan het college. Net zoals het evaluatiebureau constateren zij dat er een wissel beeld bestaat over de openstelling. “Bijna de helft van de inwoners is negatief en bijna de helft van de ondernemers is positief over de huidige situatie…” Volgens de klankbordgroep bestaat er bij hunzelf en de sleutelpartijen de behoefte om de winkels op de zon- en feestdagen niet eerder dan 12:00 te openen. “Daarmee wordt er rekening gehouden met de kerkgang in de gemeente.”

Desondanks adviseert de klankbordgroep (met uitzondering van de Protestante Kerken en de Rooms-katholieke Kerken) aan de gemeenteraad om te besluiten de openstelling van de winkels ‘volledig vrij te geven’. “Daarmee draagt u onzes inziens bij aan het toekomst bestendig maken van de gemeente Ommen voor wat betreft de openstelling van winkels. Door de winkeltijden volledig vrij te stellen kunnen alle ondernemers in de gemeente Ommen zelf bepalen wanneer zij wel of niet open willen gaan.”

Kerken

Volgens de klankbordgroep kunnen een deel van de Protestante Kerken Ommen en de Rooms-katholieke Kerken zich wel vinden in de mogelijkheid voor de verruiming van de openstelling op zondagen, maar een ander deel beslist niet. “We constateren dat de Protestante Kerken Ommen en de Rooms-katholieke Kerken zich wel kunnen vinden in de mogelijkheid voor verruiming van openstelling van winkels op zon- en feestdagen, maar geen ongelimiteerde openstelling van winkels in de gemeente Ommen ondersteunt.”, schrijft de klankbordgroep. Vanuit de kerken in de klankbordgroep is daarom het verzoek gekomen dat de minimale openingstijd van 12:00 wordt opgenomen in een mogelijk nieuwe verordening. Vast staat dat geen van de kerken een ongelimiteerde openstelling ondersteunt.

Volgens wethouder Jaspers Faijer verschillen de kerken inderdaad wel wat qua mening. “De ‘niet-kerkelijke’ afgevaardigden vonden dat de zondagsopenstelling ongelimiteerd moest zijn. De vertegenwoordigers van de kerken die in 2015 een brief aan de raad hebben gestuurd tegen de koopzondagen houden daaraan vast, en willen de zondag als rustdag behouden, en zijn dus tegen verruiming. Andere kerkgenootschappen zeggen als het er dan toch van komt; doe het dan vanaf 12 uur, zodat gelovigen op zondagochtend wel ongestoord naar de kerk kunnen gaan.”

Besluit

Op basis van de resultaten van het evaluatieonderzoek, het gestelde beoordelingskader en het advies van de klankbordgroep stelt het college voor om de Verordening Winkeltijden aan te passen. “Op basis van een degelijk onderzoek dat is uitgevoerd heeft het college vanmorgen besloten om de raad voor te stellen om de ‘Verordening Winkeltijden Ommen 2016’ te wijzigen, waardoor openstellingen van winkels op alle zon- en feestdagen vanaf 12 uur mogelijk is”, aldus wethouder Bart Jaspers Faijer. “Die mogelijkheid tot openstelling vanaf 12 uur is om rekening te houden met de kerkgang in de gemeente op de zondagmorgen. Dezelfde reden geldt ook voor de kleine ondernemer. Die worden dan niet, al is het gevoelsmatig, verplicht open te gaan op de zondag morgen.” Als de raad instemt met het voorstel is het uiteraard helemaal aan de ondernemers zelf om hun deuren wel of niet te openen.

Het voorstel van het college gaat nu naar de gemeenteraad. Voordat de raad tijdens de raadsvergadering van 28 november een besluit neemt zal de raadscommissie op 14 november de onderzoeksresultaten en het beoordelingskader eerst nog bespreken.