Ommen – De laatste hand wordt gelegd aan de opbouw van de crisisnoodopvang in het gemeentehuis van Ommen. De huidige verwachting is dat de opvang volgende week in gebruik zal worden genomen, als de eerste vluchtelingen komende maandag arriveren. Een kleine twee weken terug werd het definitief; een deel van het gemeentehuis zal drie maanden lang als opvangplek gaan dienen.
Sinds de ‘go’ kwam wordt er door medewerkers van de gemeente en lokale bedrijven gewerkt om de eerste verdieping van de oostvleugel geschikt te maken. De voormalige kantoor- en vergaderruimtes worden omgebouwd tot leef- en slaapruimtes voor maximaal 40 mensen. “Er komen heel veel kleine dingen bij kijken, maar met zijn allen zorgen we dat het er straks staat”, zegt Max Tolman, adviseur openbare orde en veiligheid bij de gemeente Ommen.
Leegstand
Het bewuste deel van het gemeentehuis wordt al langer niet actief gebruikt door het gemeentelijke apparaat, en is wat de lokale overheid betreft een zeer geschikte locatie. “Dan hoeven we ook geen sporthal te bezetten, en kunnen die gewoon gebruikt blijven worden”, motiveert burgemeester Hans Vroomen. Eerder deze zomer werd sporthal De Slaghen twee weken gebruikt.
“Voor twee weken kun je mensen nog wel fatsoenlijk opvangen in een sporthal. Maar hier was duidelijk dat het voor drie maanden zou zijn, en zolang kun je mensen niet in een sporthal laten leven”, zegt Vroomen. “Toen hebben we gemeend een plek te moeten vinden die – voor zover je daarvan kunt spreken – iets meer comfort biedt dan een sporthal. We denken dat dat hier kan.”
“We geven hier als gemeente ook een signaal mee. We vragen niet alleen anderen om opvang beschikbaar te stellen; maar doen dat ook zelf.” Maar leegstaande kantoorruimte is vanzelfsprekend niet zomaar bruikbaar als woonruimte voor tientallen mensen. Om te beginnen zijn er balies en doorgangen dichtgetimmerd; om zo verschillende verblijven te creëren.
Onderdak
Het kale hout ziet er nu wellicht nog wat ‘bouwvallig’ uit, maar dat is nu geen prioriteit. “We gaan eerst zorgen dat mensen hier terecht kunnen, en dat men niet in Ter Apel op het koude gras ligt. Dan gaan we vervolgens wel kijken of er nog iets aangenamer gemaakt moet worden”, benadrukt Vroomen. Toiletten zijn er al wel in het gebouwdeel, maar douches moeten worden aangelegd.
Dat krijgt ondertussen allemaal aardig vorm, en iets verderop is een pantry ingericht met een klein keukenblokje. Wasmachines uit een poule van de veiligheidsregio staan klaar om er te worden geïnstalleerd, en een koel-vries combinatie moet nog komen. Een naastgelegen vergaderruimte is ingericht als ‘woonkamer’ en eetzaal.
Samenstelling
Behalve wat spreekkamers – waar onder meer het COA en Vluchtelingenwerk spreekuren zal houden – en ruimtes voor personeel zijn er vooral slaapverblijven. Dat zijn nu twee grote slaapzalen en vijf kleinere ruimtes waarover een stuk of 20 stapelbedden zijn verspreid. Maar afhankelijk van de samenstelling die wordt opgevangen zou het best kunnen dat de onderverdeling van de bedden nog veranderd. “We willen natuurlijk proberen gezinnen zoveel mogelijk bij elkaar te zetten; dus daar kan best wat in worden geschoven”, voorspeld Tolman.
Net zoals bij de opvang eerder deze zomer is nu kort van tevoren nog volkomen onbekend wat de samenstelling en nationaliteiten van de op te vangen personen zal zijn. Afhankelijk van de samenstelling van de mensen die volgende week wordt opgevangen, zal nog nader worden bekeken wat wellicht nog nodig is qua spullen, vrijwilligers en dagbesteding.
Voor zover dat kan wordt nu al wel met zoveel mogelijk rekening gehouden. Zo staan er in de eetzaal wel kinderstoelen; maar is niet duidelijk of er überhaupt kinderen komen. “We kunnen wel speelgoedsets hier neer zetten, maar als we hier geen kinderen krijgen heeft dat geen zin”, verklaard Tolman. “Als we de samenstelling van de groep weten gaan we kijken wat mensen nodig hebben, én wat wij wellicht nog nodig hebben”, vult Vroomen aan.
Afhankelijk van de groep wordt ook duidelijk of er wellicht vrijwillige hulp welkom is. “Een enkeling heeft zich al wel spontaan gemeld. Misschien zoeken we mensen die kunnen breien, of liedjes willen zingen met kinderen. Dat kan nog alle kanten opgaan. Eerst de opvang, en dan gaan we kijken hoe verder”, zegt Stoeten. Er zullen in ieder geval geen vrijwilligers nodig zijn voor het uitserveren van eten; zoals in De Slaghen.
Horeca
Net als bij de opvang in De Slaghen zullen lokale ondernemers de maaltijden op zich nemen. De gemeente heeft de vraag uitgezet bij de Ommer Horeca, en die zijn zelf met een combinatie bestaande uit Flater, Tante Pos en OCO naar voren gekomen. Zij zullen zorgen voor twee brood maaltijden en een warm diner. “Ze hebben zelf naar capaciteit gezocht, en dat onderling overlegd. Mooi dat ze dat samen regelen”, prijst Vroomen de ondernemers.
Afgezonderd
De opvang op de bovenverdieping kan via een trappenhuis worden bereikt, dat een eigen buitendeur heeft direct naast de fietskelder. De tussendeur naar de rest van het gemeentehuis is voortdurend op slot; en de opvang is dus ook afgezonderd van de rest van het gebouw. Het gemeentehuis zelf blijft dan ook gewoon volledig toegankelijk en geopend.
Bij aankomst van de op te vangen personen zal iedereen een soort van welkomstboekje ontvangen. “Daarin staan de huisregels, maar ook wat aanvullende dingen in uitgelegd zoals onze normen en waarden, manieren en gebruiken.”Ommen gebruikt de gebruikelijke COA-gedragsregels, die ook door de opvang verspreid is opgehangen in diverse talen; aanvullend daarop zijn er pictogrammen van het COA opgehangen.
De mensen die worden opgevangen in het gemeentehuis kunnen zich vanzelfsprekend vrij bewegen, maar de buitendeuren gaan tussen 22:00 en 8:00 wel op slot. Buitengesloten zal men niet raken, want er is een intercom en permanente beveiliging aanwezig.
Borden
Niet iedereen lijkt de hulp die de gemeente biedt te waarderen. Afgelopen weekend verschenen langs verschillende doorgaande weken een handvol zwarte borden, met daarop protestteksten gericht op de opvang. Een deel van de borden lag zondags al op de grond. Vroomen benadrukt dat protesteren natuurlijk ieders recht is, maar dat de gemeente sinds maandag wel bezig is geweest borden te verwijderen.
“In verband met de verkeersveiligheid, maar ook op verzoek van bewoners hebben we daartoe besloten”, verklaard de burgemeester. Stoeten weet te vertellen dat er ook borden zijn verwijderd door bewoners die aanstoot nemen aan de teksten. Ondanks het anonieme protest, en vele reacties op social media, maakt Vroomen zich geen zorgen.
“Dat mensen zich zorgen maken begrijp ik, daarom ben ik ook heel blij dat de opvang die we aan het begin van de zomer hebben gehad heel goed is verlopen. Toen waren er diezelfde berichten, maar verliep alles zonder problemen en heeft zich geen enkel incident voorgedaan”, zegt de burgemeester.
Jaarwisseling
Dezelfde adressen die eerder via brief werden geïnformeerd over de komst van de opvang waren gisteravond uitgenodigd om een kijkje te nemen in de opvang. Zo’n driehonderd adressen – zowel woningen als bedrijven – werden aangeschreven; maar slechts zo’n 25 mensen kwamen een kijkje nemen. Net zoals in de Slaghen zal er een direct telefoonnummer zijn, dat 24 uur per dag naar iemand op locatie zal leiden; er is continue beveiliging aanwezig.
De opvang zal tot uiterlijk 31 december duren. “Die afspraak is gemaakt met het rijk, en daar houden we ons ook aan vast”, zegt Vroomen. Op de vraag wat er met de ruimte gebeurd na de afloop van de opvangperiode – de gemeente heeft de ruimtes klaarblijkelijk zelf niet nodig – kan Vroomen nu geen antwoord geven: “Wij zijn nu volledig gericht op deze opvang voor de komende drie maanden.”