OMMEN – De gemeente Ommen laat de plannen voor de ‘geoptimaliseerde variant’ voor een nieuwe brug bij de stuw in Junne verder uitwerken. De nieuw te bouwen brug moet in totaal 7 meter breed worden met een 3,5 meter brede doorgaande weg, en daarnaast een 1,5 meter breed voetpad. Het waterschap wil dat de brug een vrije overspanning krijgt, er zullen dus geen pijlers meer komen. Naast de brug wil het waterschap een nieuwe balgstuw realiseren ter vervanging van de oude stuw.
Stuw Junne
De stuw bij Junne is één van de stuwen in de Vecht en bestaat naast de stuw uit een brug voor verkeer die boven op de stuw ligt. Het waterschap Vechtstromen is eigenaar van de stuw, en de gemeente Ommen van de brug. De stuw dient voor het beheersen van de waterstand in de Vecht en de brug voor het laten passeren van lokaal en toeristisch verkeer tussen noord en zuid, en vice versa. De stuw werd in 1918 gebouwd en de constructie is inmiddels aan het einde van de technische levensduur. De stuw en brug zijn oorspronkelijk niet ontworpen voor gebruik door zwaar verkeer zoals dat vandaag de dag rondrijdt.
Afsluiting
Begin februari 2017 sloot de gemeente de brug voor al het gemotoriseerd verkeer. De staat van de stuw en brug bleken zo slecht dat het niet langer verantwoord was om zwaar verkeer nog langer over de brug te laten rijden. Na onderzoeken en nieuwe berekeningen werd de brug eind maart weer opengesteld met beperkingen. Er kwamen fysieke beperkingen voor afmetingen van voertuigen en een maximaal toegestaan gewicht van 3 ton werd ingevoerd. Alle uitgegeven ontheffingen voor het gebruik van de brug met een maximaal gewicht van 15 ton, voornamelijk door landbouwbedrijven in de regio, werden ingetrokken.
Landbouwverkeer
Dit laatste heeft als gevolg dat lokaal landbouwverkeer nu moet omrijden via Ommen om aan de overkant van de Vecht te kunnen komen. Een route van maximaal extra 14 kilometer. Hierdoor wordt meer zwaar verkeer ervaren in Ommen-Zuid. Iets wat wordt bevestigd door verkeerstellingen van de gemeente. In 2017 werd een verdubbeling ten opzichte van 2016 vastgesteld. Door twee partijen werden bij de gemeente schadeclaims ingediend voor schade die is ontstaan als gevolg van het omrijden. Zij hebben hiermee hinder van de huidige situatie. Vanuit de directe omgeving van de stuw komen echter wel positieve reacties, omwonenden ervaren een betere leefomgeving. Doordat er geen zwaar verkeer meer over de brug mag komt er ook veel minder zwaar verkeer over de Junnerweg en Nieuwe Hammerweg.
Vervanging
De stuw en brug verzorgen beiden belangrijke hoofdfuncties, namelijk het beheersen van de waterstand in de Vecht en het laten passeren van verkeer. Aangezien het zware verkeer nu moet omrijden en er onzekerheid heerst over de constructieve veiligheid van de stuw en brug is de wens van de gemeente en het waterschap om op korte termijn over te gaan tot vervanging. Vanuit het waterschap Vechtstromen is tevens de wens om een nieuwe stuw te realiseren. Daarom is door de gemeente en het waterschap besloten gezamenlijk verder op te trekken in de planvorming voor de vervanging.
Een extern bureau heeft het afgelopen half jaar gewerkt aan het opstellen van een plan van aanpak met daarin enkele scenario’s voor het vervangen van de brug en stuw. Hierin worden twee varianten van bruggen voorgesteld. De eerste welke kortom een vervanging van de huidige is, en de ‘geoptimaliseerde variant’ waarin een voetpad naast het wegdek is toegevoegd. Hierin komt een 3,5 meter breed wegdek met daarnaast een 1,5 meter breed voetpad. De gemeenteraad heeft nu opdracht gegeven om deze variant verder te gaan uitwerken. De plaatselijke belangen van Junne en Stegeren, de basisschool Hoogengraven, het landgoed Junne, de LTO, Cumela en de omwonenden, zijn in het voorstadium betrokken geweest om hun eisen en wensen kenbaar te maken.
Balgstuw
Naast de ‘geoptimaliseerde variant’ van de brug wil het waterschap Vechtstromen als vervanging van de stuw een nieuwe balgstuw realiseren. Deze moet dan worden geïntegreerd naast de constructie van de nieuw te bouwen brug. Een balgstuw zorgt voor een optimaal over de breedte gespreide stroming, wat volgens het waterschap veel voordelen biedt ten aanzien van de benodigde bescherming van de bodem en geluidshinder. Het brugdek komt wat het waterschap betreft niet weer boven de stuw te liggen. Tijdens de uitwerking van de plannen is gebleken dat dit problemen met de inpassing van de balgstuw oplevert.
Een balgstuw is een type stuw waarbij een soort rubberen doek wordt bevestigd aan constructies op de bodem van het water en de oevers. Als men wil dat de stuw het water tegenhoudt, pompt men de balg vol met water en lucht, waardoor de stuw omhoogkomt. Afhankelijk van het gewenste waterpeil kan men in de stuw meer of minder water laten stromen. De grootste balgstuw ter wereld ligt bij de Rampsol bij Ens. Kleinere balgstuwen, zoals beoogd in de Vecht bij Junne, worden onder meer in Japan gebruikt. In Nederland zijn nu exemplaren te vinden in de Dinkel, de Bornsebeek en bij Oude Wetering.
Het waterschap gaat, vooruitlopend op een nieuwe stuw, een tijdelijke stuw bouwen en onderzoek doen naar de mogelijkheden bij de realisatie van de nieuwe stuw. De bouw van deze tijdelijke stuw zal eind 2018 beginnen en wordt naar verwachting in het voorjaar van 2019 afgerond. De tijdelijke stuw is noodzakelijk om de risico’s van de constructieve staat van de bestaande stuw te beheersen. Hetzelfde geldt voor de risico’s bij de bouw van een nieuwe brug.
‘Toeristisch product’
Bijkomend voordeel van een stuw die naast de brug komt te liggen is dat deze zichtbaar is vanaf de nieuwe brug. Iets wat de nieuwe situatie qua esthetiek en beleving van het waterstaatswerk flink verbeterd. De bijdrage van de brug aan het ‘toeristisch product’ is een aandachtspunt voor de gemeente. Junne is een belangrijke schakel tussen noord en zuid. Andere oversteken zijn voor recreanten op een te grote afstand. Ten westen is dit de Hessel Mulertbrug in Ommen en ten oosten de stuw bij Diffelen. De stuw zelf is al van oorsprong een plek waar mensen afstappen of parkeren om een kijkje te nemen bij bijvoorbeeld de vistrap, de stuw of de verderop gelegen waterschapsheuvel.
Financiën
In 2017 werden de kosten van de nieuwe brug globaal ingeschat op 6 tot 7 ton. In de uitwerking van de plannen zullen waarschijnlijk een aantal bijkomende kosten naar voren komen. De gemeenteraad van Ommen heeft vooruitlopend op het definitieve vervangen van de brug een bedrag van €600.000 opgenomen in de gemeentebegroting van 2020. In de begroting van 2017 werd reeds eenzelfde bedrag opgenomen voor hetzelfde doel.
Voor het gehele proces is momenteel dus een budget gereserveerd van 1,2 miljoen euro. De verwachte kosten van de brug zelf lijken grofweg rond een miljoen euro te liggen. De kosten van de nieuw te bouwen stuw zijn voor het waterschap. Ter voorbereiding op de vervanging is voor onder andere vervolgonderzoeken een krediet van € 65.000 beschikbaar gesteld uit het in de begrotingen opgenomen bedrag.
De verwachte opleverdatum van de nieuwe brug is, afhankelijk van de verdere besluitvorming, ergens medio 2021. Wanneer de tijdelijke stuw vervangen wordt door een definitieve stuw is nog niet bekend.