Ommen – Eindelijk was het vandaag zover. Na twee jaar coronastilte werd er volgens eeuwoude traditie weer met eieren getikt. Deze Ommer folklore is een jaarlijkse unieke traditie, die op de paasmaandag gehouden wordt op de Markt rondom het Vechtpodium. Kort na elven werd er vanmorgen van start gegaan. Nadat Gemienschop van Oll Ommer-voorzitter Gerrit Steen en burgemeester Hans Vroomen de eerste eieren tegen elkaar tikten, gingen de honderden deelnemers met elkaar het duel aan. Niet met zwaarden, maar met eieren in hun knuisten.
Scherp op scherp, stomp tegen stomp. Net zoals aan de eettafel is het de bedoeling natuurlijk om de eieren zo lang mogelijk heel te houden. Het is de familie Martens die samen met de historische vereniging Gemienschop van Oll Ommer het eiertikken op Tweede Paasdag als eeuwoude folklore overeind weet te houden.
Paasloterij
De familie Martens zorgt er al vele jaren voor dat een kleine 2.000 hardgekookte eieren aan de mens worden gebracht. Ze nemen stelling in op het Marktplein met de tot de rand toe gevulde kisten met eieren, en verkopen die dan voor 50 eurocent per stuk. “Na twee jaar lang geen traditioneel eiertikken georganiseerd te kunnen hebben door de pandemie, blazen we dit gezellige evenement dit jaar nieuw leven in en wel met een geheel nieuwe toevoeging, namelijk: een paasloterij”, aldus Erwin Martens.
“Bij aankoop van tien eitjes geven we er een gratis lot bij, en bij een vol treetje (30 stuks, red.) zelfs vijf gratis loten. Het eiertikken moet een mooi evenement worden voor jong en oud. Daarom ook deze loterij. Direct na het eiertikken vindt de trekking plaats bij de muziektent, waarmee fantastische prijzen te winnen zijn dankzij de sponsoring van vele Ommer ondernemers.”
Een arrangement met hotelovernachting bij Hof van Gelre is de hoofdprijs, maar ook waardebonnen bij bijvoorbeeld Kapsalon De Kapper en Restaurant Puik zijn te winnen. In totaal werden er zo’n 30 prijzen verdeeld, allemaal mogelijk gemaakt door de lokale middenstand en horeca.
Markt
Tot de zeventiger jaren van de vorige eeuw werd er getikt voor het gemeentehuis aan de Markt. Met de aanleg van de nieuwe Vechtbrug werd het evenement verplaatst naar het Kerkplein, zodat de kerkgangers bij het uitgaan van de kerk ook mee konden doen. Maar in 2016 werd weer naar de Markt getrokken, om wat meer bezoekers te trekken. De familie Martens kookte de eieren afgelopen zaterdag zoals gebruikelijk in een oude kookpot. Alle eieren worden één voor één gekeurd voordat ze in het kokende water belanden. Het koken gebeurt in een jutezak. Na ongeveer twintig minuten wordt de zak er uitgehaald.
Speciaal kleurtje
Om te voorkomen dat de tikkende deelnemers hun eigen ‘speciale eieren’ meenemen, krijgen de eieren een speciale kleur door een natuurlijk onschadelijk tropisch stofje -die alleen de familie Martens bekend is- aan het kookwater toe te voegen. Als de gekookte eieren uit de pot gaan worden ze nog weer uitgezocht want er mag geen enkel barstje inzitten. “De eieren zijn overigens na gebruik bij het tikken nog heel goed eetbaar. Dat komt omdat wij ze heel secuur koken, niet te hard, niet te zacht”, weet Martens.
Martens
De Ommer familie Martens zorgt al generaties lang voor het koken en verkopen van de eieren. Gerrit Jan Martens maakte het eiertikken begin 1900 een populair spel in Ommen. Het ging bij hem niet om vertier, maar meer om de centen. Met een aardappelmandje vol gekookte eieren wachtte hij bij de Vechtbrug voorbijgangers op, om met de verkoop wat bij te verdienen. Zijn eieren werden vervolgens gebruikt om met elkaar een eitje te tikken. Het handeltje ging over op zoon Gerard, en na het overlijden van Gerard op diens zoon Erwin.
In de oorlogsjaren lag het eiertikken bijna stil. Pas in 1952 werd de traditie weer nieuw leven ingeblazen. Dat was mede te danken aan de Gemienschop van Oll Ommer die garant staan voor dit paasevenement. Dat houdt in dat wanneer door slecht weer de familie Martens met de eieren blijft zitten, Oll Ommer de gemaakte kosten voor haar rekening neemt. De tijd en het werk van het koken neemt de familie Martens voor lief.
Scherp op scherp, stomp op stomp
Iemand die wil meedoen met het eiertikken koopt een ei -of veel meer- en zoekt dan een tegenstander tegen wie met het ei kan worden getikt. Allereerst tikken de scherpe kanten van de eieren tegen elkaar. De deelnemer die met het hele ei overblijft wint vervolgens het kapotte ei van zijn tegenstander.
Wanneer blijkt dat beide deelnemers aan één kant een deukje in het ei hebben tikken ze vervolgens nog stomp tegen scherp om de winnaar te bepalen. Degene die dan nog één kant heel heeft wint. “Het mooiste is om te tikken met vier personen”, legt Martens uit. “Dan herhaal je nadat er stomp op stomp en scherp op scherp getikt is deze rondes nog een keer. Vervolgens wordt er dan nog stomp op scherp getikt. Degene die zijn ei nog helemaal heel, of aan één kant heel heeft wint de eieren van de andere drie tikkers.”
Het is merkbaar dat veel deelnemers het al eerder hebben gedaan. “Wie het eiertikken goed wil doen moet het ei bijna helemaal in zijn hand wegstoppen. Alleen het bovenste puntje blijft vrij. Op deze manier kan het ei alleen middenop geraakt worden. Wanneer je de andere hand onder de hand met het ei stopt heb je het ei helemaal mooi stevig vast”, aldus Martens. En veel deelnemers kennen deze techniek.
Het eiertikken op Paasmaandag is een begrip tot in de wijde omgeving van Ommen, en trok net zoals voorgaande jaren veel publiek. Volgens Martens is Ommen de enige plaats in het land waar zo massaal het eiertikken wordt gehouden. Het Flater Pretorkest zorgde voor een gezellige muzikale omlijsting.
Met dank aan Harry Woertink