Ommen – Rijkswaterstaat heeft bij de werkzaamheden aan de N48 begin vorige maand niet alleen oud asfalt vervangen door een nieuwe en stillere laag, maar ook delen volledig verwijderd. De laatste twee parkeerplaatsen naast de rijksweg zijn tijdens de nachtelijke afsluitingen namelijk opgedoekt. Sommige onwetende vrachtwagenchauffeurs worden daardoor sindsdien in een positie gebracht waarin ze moeten kiezen tussen twee kwaden: ergens illegaal parkeren om de verplichte pauze te houden, of te lang doorrijden en later grote gevolgen riskeren. Melkveehouder Gerrit Wermink interesseert zich in de transportwereld, en ziet de keuze vaak op het eerste kwaad vallen. Vanaf zijn erf ziet hij chauffeurs hun vrachtwagen in een krappe vluchthaven naast de N48 wurmen.

Illegaal

Parkeren op een vluchthaven is echter gelijk aan parkeren op de vluchtstrook; Streng verboden als er geen nood is, en goed voor een boete van 240 euro. Als de vluchthaven wordt gekozen als plek om pauze te houden, is het voor de chauffeurs dus duimen dat er geen BOA-bevoegde weginspecteur of politiewagen voorbij komt rijden. Het excuus dat er geen parkeerplaats meer te vinden was, zal in principe nimmer werken. Toch wordt het begaan van deze overtreding door veel chauffeurs als het minste kwaad gezien. Want hoewel de boete voor het illegaal parkeren al niet min is, kunnen de gevolgen van te lang doorrijden nog veel vervelender uitpakken.

Pauze

Vanzelfsprekend zijn de regels voor de tijd dat een chauffeur mag sturen zeer streng. Na vierenhalf uur ononderbroken te hebben gereden, moet er een pauze worden genomen van 45 minuten. (Die pauze mag wel worden opgesplitst in eerst een kwartier en daarna het restant, maar dat moet dan al voor die 4,5 uur aan rijtijd gebeuren.) Hoewel tijdens het illegaal parkeren enkel tijdens het stilstaan een boete wordt geriskeerd, blijft een eventuele boete bij doorrijden veel langer boven het hoofd hangen. Vandaag vijf minuten langer door rijden, kan een maand later in een ander land nog een boete opleveren van duizenden euro’s.

En hoe geldig de reden voor te lang doorrijden wellicht ook is, in landen als Frankrijk en Italië kan er doorgaans direct een boete worden verwacht. Zo zal de Nederlandse politie een overschrijding door een onverwachte file door een ongeval wellicht nog kunnen en willen verifiëren, hoeft daar in sommige andere Europese landen absoluut niet op te worden gerekend. Ook te kort pauze houden kan flinke gevolgen hebben, met boetes die vanaf één minuut te kort stilstaan al oplopen. Kortom; als de chauffeur aan zijn tijd komt, zal die zijn vrachtwagen toch echt ergens willen stilzetten.

Gevaarlijk

Een vluchthaven naast een autoweg als de N48 of N36, is daar natuurlijk niet voor geschikt. Het brengt ook behoorlijk gevaar met zich mee, zo is er geen enkele ruimte om op snelheid te komen. Daarnaast moet de chauffeur er bij een vluchthaven voor zorgen dat de combinatie op het asfalt blijft, want vast komen te zitten met een volgeladen wagen zal zeker problemen brengen. Toch zijn er met wat rondvragen al snel chauffeurs te vinden, die zich door het verdwijnen van de parkeerplaatsen naast de N48 gedwongen voelden om ergens illegaal te parkeren.

Met naam reageren wil echter vrijwel niemand; omdat ze een overtreding hebben begaan, maar wellicht ook om wat andere chauffeurs ervan vinden. Vrachtwagenchauffeur Mark wil onder voorwaarde van gedeeltelijke anonimiteit wel zijn verhaal doen. (De volledige naam en werkgever van Mark zijn bij de redactie bekend.) Mark kwam begin augustus in de knel toen de parkeerplaats naast de zuidelijke rijbaan verdwenen bleek te zijn.

Overmacht

Hij zag zich uiteindelijk genoodzaakt om zijn combinatie -met zelf beschreven tegenzin- stil te zetten op een vluchthaven naast de N36. “Op de A28 bij Hoogeveen was een ongeval gebeurd, en dat gaf meer dan een uur vertraging. Ik was onderweg naar Almelo en kan dat normaal makkelijk redden binnen mijn tijd, maar toen dus niet”, zegt de 54-jarige chauffeur. Mark vertelt wel eens vaker pauze te hebben gehouden op de nu verdwenen parkeerplaats nabij de hoogspanningsmasten. “Hij is niet groot, maar wel rustig en er was meestal plek.” Hij was er niet van op de hoogte dat de parkeerplaats luttele weken daarvoor werd verwijderd.

“Het zal wel op forums hebben gestaan, en ik heb de app Truckfly waar het een en ander opstaat. Maarja, een route die ik al jaren rijd ga ik niet van tevoren helemaal nalopen, of er niet toevallig ineens een parkeerplaats is weg gehaald”, motiveert Mark. Hij zegt dat ongeacht hoe goed hij pauzes probeert in te plannen, gebeurtenissen buiten de eigen macht nog altijd roet in het eten kunnen gooien. Het gaan pauzeren op een krappe vluchthaven ging hem dan ook niet ‘in de koude kleren’ zitten. “Echt rusten kun je het niet noemen, ik was leeg en stond zo dicht op de weg dat ik de hele tijd heen en weer ging door de andere wagens.”

Na een chatgesprek te hebben teruggezocht weet Mark te vertellen dat toen de motor uitging, hij volgens de tachograaf nog drie minuten rijtijd had. Maar doordat met ‘die digitale dingen’ op elke seconde wordt gekeken wou hij geen kans nemen. “Ik moest de week daarop naar Murcia (zuid Spanje, red.) op en neer. En laat ik het zo zeggen, daar hebben ze geen enkel ‘gevoel voor humor’ als het om de tachograaf gaat”, zegt de ervaren chauffeur. “Ga ze daar maar eens uitleggen dat je tweeduizend kilometer en een week terug op de A28 in Nederland door een ongeval niet op tijd kon stoppen. En als je niet kan betalen nemen ze alles in beslag.”

Industrieterrein

Achteraf denkt Mark de Witte Paal rotonde nog wel binnen de rijtijd te hebben kunnen halen, om daar dan op de Ommerweg stil te gaan staan. “Ik had er ook bij Ommen af kunnen gaan, en hem daar ergens op de industrie neer kunnen zetten. Maar ik heb geen idee welke regels daar gelden, en met een plekje zoeken lopen de minuten dan snel op.” Navraag bij de gemeente Ommen leert dat parkeren voor een korte pauze niet verboden is, en dat alleen overnachtingen tussen zonsondergang en zonsopgang op een openbare plaats niet mogen.

Mark wijst nog ergens anders op: “Ik was nu met een gewone combinatie. Maar ik rijd soms ook met een LZV (Langere en Zwaardere Vrachtautocombinatie, red.) van meer dan 25 meter. Stel je voor dat ik dan in deze positie zat? Ik heb niet die hele kaart van waar ik wel en niet met dat ding mag rijden in mijn hoofd zitten.” Er afgaan om een plek op een industrieterrein te vinden in een onbekende plaats is dan ook lastig. Zo zijn dergelijke combinaties wel toegestaan op een groot deel van bedrijventerrein De Strangen, maar weer niet op De Rotbrink.

Waarom?

Als die parkeerplaatsen blijkbaar zo nodig zijn, waarom zijn ze dan weggehaald door Rijkswaterstaat? Dat vroeg Gerrit Wermink zich ook af, en legde de vraag via social media neer bij de wegbeheerder. Die reageerde dat de veiligheid niet meer toereikend was, en dat chauffeurs bijvoorbeeld bij carpoolplaatsen kunnen rusten. Maar dergelijke carpoolplaatsen zijn er niet in de omgeving, en die suggestie had de nodige reacties tot gevolg. Navraag bij Rijkswaterstaat leert dat het parkeren van vrachtwagens op carpoolplaatsen in ieder geval niet de bedoeling is.

“Het webcare-team had niet naar carpoolplekken mogen verwijzen. Carpoolplaatsen zijn niet bedoeld voor kort of lang parkeren door vrachtwagens of personenauto’s”, licht senior persvoorlichter Thijs Scheres toe. De parkeerplaatsen naast de N48 zijn volgens de voorlichter inderdaad verwijderd om dat ze niet meer voldeden aan de veiligheidseisen. “Door de onveilige situatie was het risico op ongevallen groot”, zegt Scheres. Wermink geeft aan zich geen ongeval te herinneren die iets met de parkeerplaatsen te maken had. Na aanvragen bij Scheres blijkt dat, voor zover hem bekend, zo’n ongeval nooit heeft plaatsgevonden.

1966

Na de aanleg van de parkeerplaatsen toen de N48 in 1966 werd doorgetrokken tussen Ommen en Hoogeveen is er in de basis niks aan veranderd. De intensiteit van het (vracht-)verkeer nam volgens Rijkswaterstaat na die tijd wel flink toe. “De parkeerplaatsen hadden onder andere te korte in- en uitvoegstroken, geen afscherming tussen de hoofrijbaan en de parkeerplaats, en bevonden zich volledig binnen de obstakelvrije zone.” De wens om de parkeerplaatsen te verwijderen was er zodoende al langer, en tijdens het recent uitgevoerde groot onderhoud werd van de gelegenheid gebruik gemaakt.

De parkeerplaats naast de zuidelijke rijbaan werd vervangen door een vluchthaven, terwijl die naast de noordelijke rijbaan volledig werd verwijderd. Bij die laatste werd de vangrail voor de viaduct van De Haar doorgetrokken, tot het einde van de vroegere parkeerplaats. Volgens Rijkswaterstaat is rendabiliteit de reden waarom niet werd gekozen de onveilige parkeerplaatsen veilig te maken. “Het verwijderen in plaats van aanpassen heeft onder andere met de kosten te maken. De hoge kosten voor de aanpassingen wegen niet op tegen het beperkt aantal vrachtwagens dat er kan parkeren”, aldus Scheres.

Ruimte

Of er met het verwijderen van de parkeerplaatsen een tekort aan ruimte voor kort parkeren is ontstaan, welke bijvoorbeeld tot overlast leidt op de bedrijventerreinen, zal volgens het agentschap later pas duidelijk worden. “Rijkswaterstaat gaat met omliggende gemeenten en transportorganisaties in gesprek om te kijken of het verwijderen gevolgen heeft voor de parkeerdruk in de omgeving”, verklaard Scheres. Voor vrachtwagenchauffeur Mark is het geen vraag of er te weinig parkeerplaatsen zijn.

“Op de snelwegen is het nog wel te overzien, maar op de gewone provinciale en rijkswegen is een parkeerplaats tegenwoordig een behoorlijke zeldzaamheid.” Als er al een parkeerplaats naast de weg is, blijft het volgens Mark altijd onzeker of er plaats zal zijn. “En of de parkeerplaats er überhaupt nog is”, grapt hij. “Als je tussen Almelo en het noorden rijdt heb je een stuk van ik denk een uur waar je niet langs de weg kan stoppen.” Dat is vanzelfsprekend afhankelijk van de gereden snelheid, en onvoorziene obstakels.

Maar tussen de parkeerplaats ‘Smokkelpad’ naast de N36 tussen Westerhaar en Vriezenveen, en verzorgingsplaats De Mussels zo’n 60 kilometer verderop aan de A28 bij Beilen, zijn inderdaad geen parkeerplaatsen naast de weg. En kort aan de weg zijn ook geen bedrijventerreinen. Rijkswaterstaat geeft aan de voorkeur te hebben dat er om de 30 kilometer een verzorgingsplaats is. Op uitgerekend nagenoeg de helft van dat 60 kilometer lange traject, lagen de parkeerplaatsen naast de N48 bij Ommen. Scheres: “Het is echter geen wet en ook geen richtlijn.”